زخم های فشاری یا همان چیزی که بیشتر مردم آن را زخم بستر مینامند، از نظر پزشکی زخم های پیچیده ای هستند که میتوانند به طیف وسیعی از اثرات منفی بر سلامتی منجر شوند. در خفیف ترین حالت، آنها هنوز هم بسیار ناراحت کننده هستند و قادر به ایجاد درد شدید هستند. در بدترین حالت، آنها میتوانند باعث عفونت و حتی قطع عضو شوند. اینکه آیا این زخم ها بسته به شرایط میتوانند منجر به مرگ شوند یا خیر، در اینجا، ارماطب، بحث خواهیم کرد.
زخم بستر زمانی اتفاق میافتد که مراقبین یا پرستاران بیمار نتوانند بیمار ناتوان، مانند یک فرد معلول و یا سالمند در خانه سالمندان یا حتی در منزل شخصی، را به اندازه کافی حرکت دهند که این امر منجر به تجمع خون در یک قسمت از بدن میشود. به منظور جلوگیری از ایجاد زخم بستر در قسمت های مختلف بدن، خانواده و مراقبین بیمار باید به صورت دوره ای بدن بیمار را حرکت دهند و او را جا به جا کنند تا از به وجود آمدن زخم های فشاری جلوگیری کنند.
زخم بستر به عنوان یک ناحیه قرمز رنگ شروع میشود که ممکن است در لمس حساس یا دردناک باشد. همانطور که زخم پیشرفت میکند و بدتر میشود، ممکن است به یک زخم باز تبدیل شود. زخم بستر در چندین مرحله پیشرفت میکند که به تدریج درمان آن سخت تر میشود.
درک این نکته مهم است که زخم بستر نمیتواند به خودی خود باعث مرگ شود. با این حال، عدم مداخله مناسب و درمان زخم بستر و جلوگیری از پیشرفت زخم بستر ممکن است منجر به عوارضی شود که در درجه اول، در صورتی که عفونت خیلی پیشرفت کرده باشد، منجر به قطع عضو و در فاز نهایی منجر به عوارض غیر قابل بازگشت میشود.
زخم بستر بر اساس شدت طبقه بندی میشود (مرحله1، مرحله 2، مرحله3 و مرحله 4). هر یک از این استیج ها، ویژگی ها و خصوصیات اختصاصی خود را دارند که به پزشکان و متخصصین در فهمیدن مرحله پیشرفت زخم بستر و به دنبال آن اقدامات متناسب با هر مرحله کمک دهنده است.
مرحله 1
در ابتدا، یک زخم فشاری به عنوان یک ناحیه پایدار از پوست قرمز ظاهر میشود که ممکن است خارش یا درد داشته باشد و در لمس گرم و اسفنجی شود. زخم های مرحله 1 سطحی هستند و مدت کوتاهی پس از کاهش فشار از بین میروند.
مرحله 2
در این مرحله، مقداری از دست دادنه پوست پیشاپیش رخ داده است، زخم اکنون یک زخم باز است که شبیه تاول یا ساییدگی است و بافت های اطراف ممکن است تغییر رنگ قرمز یا بنفش نشان دهند. اگر به موقع درمان شود، زخم های مرحله دوم معمولا به سرعت بهبود مییابند.
مرحله 3
زمانی که زخم بستر به این مرحله میرسد، از تمام لایه های پوست تا عضله امتداد مییابد و به بافت آسیب دیده، آسیب مضاعف میرساند و زخمی عمیق و دهانه باز ایجاد میکند.
مرحله 4
در جدی ترین و پیشرفته ترین مرحله، از دست دادن پوست در مقیاس بزرگ همراه با آسیب به عضله، استخوان و حتی ساختارهای حمایت کننده نظیر تاندون ها و مفاصل رخ میدهد. التیام زخم های مرحله 4 بسیار دشوار و گاهی غیر ممکن است و همچنین میتواند منجر به عفونت های مقاوم به درمان و کشنده شود.
انواع مختلفی از عوارض ممکن است از درمان سهل انگارانه زخم بستر ایجاد شود. این شامل:
• فاشئیت نکروزان: همانطور که از نام آن پیداست، فاشیای نکروزان شامل مرگ سریع بافت سلولی است. عفونت میتواند بافت های زیرین را در عرض چند ساعت بکشد و بدون درمان مناسب ممکن است کشنده باشد.
• عفونت های استخوانی: با پیشرفت زخم بستر، از بیرونی ترین لایه پوست حرکت کرده و شروع به عفونی کردن ماهیچه ها و سایر ساختارهای زیرین میکنند. در پیشرفته ترین مراحل، میتوانند منجر به عفونت استخوان شوند. درمان این نوع عفونت ها دشوار است و تخریب بافت استخوانی میتواند باعث گستردگی عفونت در سراسر جریان خون شود و منجر به وضعیتی به نام سپسیس (عفونت خون) شود. در صورت درمان نامناسب، عفونت های استخوانی میتوانند کشنده شوند.
• میونکروز: این وضعیت که به عنوان قانقاریا گازی نیز شناخته میشود، زمانی رخ میدهد که نوع خاصی از باکتری به بافت عضلانی نفوذ کند و در عرض چند دقیقه منجر به مرگ سلولی شود. این عفونت سریع عمل میکند و میتواند عضلات را خیلی سریع تخریب کند. تخریب سریع بافت های بدن در نهایت میتواند منجر به نارسایی اندام های چند سیستمی و مرگ شود.
• عوارض ناشی از جراحی: هنگامی که زخم بستر به اندازه کافی شدید میشود، قطع عضو آسیب دیده ممکن است ضروری شود. این جراحی زخم بستر میتواند منجر به خطرات جدی برای افراد مسن یا دارای نقص ایمنی شود. عفونت های بعد از عمل حتی با نظارت در بیمارستان میتواند منجر به مرگ ناشی از سپسیس یا عفونت خون شود.
• سلولیت: این عارضه یکی از عوارض شایع زخم بستر است و شامل عفونت باکتریایی پوست میشود. سلولیت میتواند در مراحل اولیه ایجاد زخم بستر رخ دهد. پوست افراد مبتلا به سلولیت قرمز است و معمولا در لمس گرم یا دردناک است. اغلب در اندام های تحتانی رخ میدهد، اما ممکن است تقریبا هر ناحیه از بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
سلولیت میتواند به طور بالقوه خطرناک باشد زیرا عفونت باکتریایی که باعث ایجاد آن میشود، میتواند وارد جریان خون شود و منجر به نارسایی اندام ها و سایر عوارض شود. سلولیت تنها زمانی کشنده است که به اندازه کافی درمان نشود تا عفونت سیستمیک از طریق جریان خون یا غدد لنفاوی ایجاد شود.
زخم بستر در هر قسمتی از بدن، جزو شرایط پزشکی جدی هستند که نیاز به مداخله سریع پزشکی دارند. بدون درمان مناسب، ممکن است به یکی از شرایط ذکر شده در بالا منجر شوند. در حالی که زخم بستر به خودی خود باعث مرگ نمیشود، ممکن است به یکی از شرایطی که در بالا اشاره شد، منجر شود که میتوانند کشنده باشند.
عدم نظارت مداوم به زخم ها ممکن است به زخم بستر اجازه دهد که به جدی ترین مراحل پیشرفت کند. بنابراین، برای جلوگیری از ایجاد شرایط ذکر شده در بالا، حتما نظارت مداوم را در برنامه مراقبت از فردی که توانایی جا به جایی به شکل مستقل ندارد، قرار دهید. بدین صورت، پیش از اینکه به فکر درمان زخم بستر باشید، میتوانید از آن جلوگیری کنید.
مرگ ناشی از زخم بستر به طور کلی قابل پیشگیری است اگر پرستاران و مراقبین فرد بیمار بدانند که به دنبال چه چیزی باشند. درک مکانیزم عوامل ایجاد زخم بستر میتواند به پرستاران کمک کند تا از بروز آن در بیماران و ساکنان خانه سالمندان پیشگیری کنند.
جلوگیری از بروز زخم بستر همیشه بر درمان آن ارجحیت دارد. اگر زخم بستر رخ دهد، تشخیص زودهنگام و مداخله برای جلوگیری از عوارض خطرناک سلامتی مهم است. روش های درمانی اولیه میتوانند زخم بستر را قبل از اینکه کشنده شوند، درمان کنند:
• چرخاندن بیمار
• کاهش فشار موضعی
• بازگرداندن جریان خون
• استفاده از آنتی بیوتیک روی محل زخم بستر
زخم بستر از جمله زخم های شایع در افرادی که به دلایل گوناگون نمیتوانند مستقلانه حرکت کنند، میباشد. با این حال، زخم بستر در هر قسمت از بدن با پیشگیری به موقع و نظارت مداوم قسمت هایی از بدن که در برخورد مکرر با سطوح و یا لباس ها میباشد، به راحتی قابل پیشگیری و حتی در صورت تشخیص به موقع، به آسانی قابل درمان است.
بیماران در حدود 20 درصد از بخش های مراقبت های ویژه بیمارستان های کشور از زخم بستر رنج میبرند. زخم بستر معمولا شانس بالایی برای پیامدهای مثبت بیمار دارد، اما فقط با مداخله و درمان اولیه میتوان این انتظار را داشت. هرچه بیمار بدون درمان بیشتر زمان را بگذارند، احتمال ابتلا به زخم بستر در مراحل بالا بیشتر میشود. زخم بستر درمان نشده میتواند تب و به دنبال آن عفونت ایجاد کند و در بهبودی اختلال ایجاد کند و منجر به زخم مزمن و در موارد نادر منجر به مرگ شود.
مجموعه سلامت ارماطب، پیشرو در ارائه خدمات سلامت و زیبایی، با ایجاد تیم درمانی قوی متشکل از متخصصان، پزشکان، پرستاران توانمند آماده خدمت رسانی به شما میباشد. بنابراین، در صورتی که به زخم بستر دچار شدید یا علائمی از ایجاد زخم بستر در قسمت های مختلف بدن خود دارید، میتوانید با کارشناسان ما تماس بگیرید. خدمات ما را در قالب مشاوره پیرامون زخم بستر و پرستاری از بیمار زخم بستر در منزل دریافت کنید.