تغییر سبک زندگی و گرایش کشورها به سمت صنعتی شدن، نوع بیماری درگیرکنندۀ انسانها را هم دچار دگرگونی کرده است. اگر در گذشته، بیماریهای عفونی و واگیردار مرگ جمعیت گستردهای از افراد را باعث میشده، این روزها بیماریهای قلبی عروقی و سرطانها که ارتباط مستقیمی با نحوۀ زندگی دارند، عامل اصلی مرگ انسانها در سراسر دنیا هستند. آنچه در این مقاله به توضیح آن خواهیم پرداخت، یکی از انواع نسبتا شایع سرطانها که غدد و سیستم لنفاوی بدن را تحت تاثیر قرار میدهد و لنفوم نام دارد، خواهیم پرداخت.
غدد لنفاوی چیست و در کجا قرار دارد؟ غدد لنفاوی به همراه یکسری عروق، دستگاه لنفاوی بدن ما را میسازند که دستگاه لنفاوی مسیر حرکت مایع لنفاوی در بدن را تشکیل میدهند. مایعات لنفاوی حاوی گلبولهای سفید خون هستند که با عفونت مقابله میکنند. در این مسیر، گرههای لنفاوی بهعنوان فیلتر عمل میکنند؛ به گونهای که باکتریها و ویروسها را به دام میاندازند و آنها را از بین میبرند تا از گسترش عفونت جلوگیری به عمل آید. این گرهها در سراسر بدن دیده میشوند، اما تراکم آنها در بعضی قسمتها همچون اطراف گردن، زیر بغل و کشالۀ ران بیشتر است. از آنجایی که هنگام ورود عفونت و درگیری این غدهها، حجم آنها افزایش مییابد، پزشک ممکن است با لمس این نواحی، متوجه وقوع بیماری شود.
لنفوم چیست؟
در حالیکه سیستم لنفاوی بهطور معمول محافظتکنندۀ بدن هستند، سلولهای لنفاوی موسوم به لنفوسیت میتوانند سرطانی شوند. سرطانهایی که در سیستم لنفاوی رخ میدهند، لنفوم نام دارند. پزشکان بیش از 70 نوع سرطان را بهعنوان لنفوم طبقهبندی کردهاند. این سرطان این توانایی را دارد که بر روی هر بخشی از سیستم لنفاوی تأثیر بگذارد، از جمله: مغز استخوان، تیموس، طحال، لوزهها و نیز گرههای لنفاوی.
علائم سرطان غدد لنفاوی
لنفوم ممکن است همیشه در مراحل اولیه علائم ایجاد نکند. در عوض، پزشک ممکن است در طول معاینۀ فیزیکی، به وجود غدد لنفاوی بزرگشده پی ببرد. باید توجه داشت که بسیاری از علائم لنفوم زودرس، اختصاصی نیستند و همین احتمال نادیده گرفته شدن آنها را بالا میبرد. علائم اولیۀ شایع لنفوم شامل موارد زیر است:
· درد استخوان
· سرفه کردن
· خستگی
· بزرگ شدن طحال
· تب
· عرق شبانه
· احساس درد هنگام نوشیدن الکل
· جوشهای پوستی خارشدار
· تنگی نفس
· خارش پوست
· دلدرد
· کاهش وزن بدون دلیل
از آنجا که علائم لنفوم اغلب به راحتی نادیده گرفته میشود، شناسایی و تشخیص آن در مراحل اولیه دشوار است. اما آنچه اهمیت دارد، این است که پزشک باید بداند چگونه علائم ممکن است با بدتر شدن سرطان تغییر کنند و آگاهی از این تغییرات، به تجربۀ پزشک بسیار وابسته است. شرکت گردشگری سلامت ارماطب با در اختیار گذاشتن بهترین و حاذقترین متخصصان این حیطه از پزشکی، نگرانیهای مربوط به شناخت متخصص حرفهای را از میان برده و آمادۀ خدمترسانی به اشخاصی است که در جستجوی راهی مطمئن برای درمان این بیماری به سر میبرند.
انواع لنفوم
پزشکان معمولاً لنفومها را به دو دستۀ کلی لنفوم هوچکین و لنفوم غیرهوچکین تقسیم میکنند. این اسم از یک پزشک آسیبشناس به نام دکتر توماس هوچکین گرفته شده است که در دهه 1800، سلولهای خاصی را شناسایی کرد که اکنون آنها را تحت عنوان لنفوم هوچکین میشناسیم. مبتلایان به لنفوم هوچکین دارای سلولهای سرطانی بزرگی به نام سلولهای Reed-Sternberg یا RS هستند که نوعی لنفوسیت متمایز و غیرعادی است که هسته هایی شبیه چشم جغد دارند و افراد مبتلا به لنفوم غیرهوچکین آنها را ندارند. هر یک از این دستههای لنفوم، انواعی دارند که مختصرا به آنها خواهیم پرداخت:
لنفوم غیرهوچکین؛ طبق مطالعات انجمن لوسمی و لنفوم)LLS((، شیوع این دسته از لنفومها سه برابر بیشتر از لنفوم هوچکین است. لنفوم غیرهوچکین در سلولهای لنفوسیت B یا T سیستم ایمنی ایجاد میشود. البته اکثر لنفومهای غیرهوچکینی سلولهای B را تحت تأثیر قرار میدهند. پزشکان بر اساس سلولهایی این دسته از لنفوم بر آنها تأثیر میگذارد و همچنین سرعت رشد، آنها را به انواع مختلفی تقسیمبندی کردهاند که ادامه به مهمترین آنها میپردازیم:
· لنفوم سلول B
تهاجمی ترین و شایع ترین نوع لنفوم غیرهوچکینی است. این لنفوم که رشد سریعی دارد، از سلولهای غیرطبیعی B در خون منشا میگیرد. با انجام روندهای درمانی قابل برطرف شدن است، اما در صورت عدم درمان به مرگ منجر میشود.
· لنفوم سلول T
شیوع کمتری از نوع قبل دارد، به گونهای که فقط 15 درصد از کل موارد لنفوم غیرهوچکینی را شامل میشود.
· لنفوم بورکیت
یک نوع نادر محسوب میشود که بیشتر در افرادی شایع است که سیستم ایمنیِ ضعیفی دارند.
· لنفوم فولیکولار
یكی از از هر 5 لنفوم تشخیصدادهشده در ایالات متحده، لنفوم فولیكولار است. این نوع لنفوم از گلبولهای سفید خون شروع و بیشتر در افراد مسن دیده میشود و رشد کندی دارد.
لنفوم هوچکین:
انواع لنفوم هوچکین عبارتند از:
· لنفوم هوچکینی فاقد لنفوسیت
این نوع لنفوم نادر و تهاجمی در حدود 1 درصد موارد لنفوم اتفاق میافتد و بیشتر در افراد 30 ساله تشخیص داده میشود. در آزمایش های تشخیصی، پزشکان لنفوسیت های طبیعی را با تعداد زیادی از سلولهای RS ( رید اشتنبرگ ) مشاهده میکنند.
بیماران دارای نقص در سیستم ایمنیشان، مانند مبتلایان به بیماری ایدز، به احتمال زیاد با این نوع لنفوم تشخیص داده میشوند.
· لنفوم هوچکینی غنی از لنفوسیت
این نوع لنفوم در مردان بیشتر دیده میشود و حدود 5 درصد از موارد لنفوم هوچکینی را تشکیل میدهد. بیماری هوچکین غنی از لنفوسیت بهطور معمول در مراحل اولیه تشخیص داده میشود و هر دو سلول لنفوسیت و RS در آزمایشهای تشخیصی وجود دارند.و دربین انواع لنفوم هوپکین سیر بهتری دارد .
· سلولاریتۀ مختلط
مانند لنفوم هوچکینی غنی از لنفوسیت، شامل هم لنفوسیتها و هم سلولهای RS است. شیوع بیشتری دارد و تقریباً یکچهارم موارد لنفوم هوچکینی را تشکیل میدهد. این نوع لنفوم در مردان بزرگسال و مسن شیوع بیشتری دارد.
· لنفوم هوچکین ندولار اسکلروزیس
این نوع لنفوم معمول در 70 درصد موارد هوچکین رخ میدهد و بزرگسالان جوان را بیشتر از هر گروه دیگری گرفتار میکند. این نوع لنفوم در غدد لنفاوی وجود دارد و مشخصۀ آن وجود بافت زخم یا اسکلروز است. این نوع لنفوم خوشبختانه بسیار قابل درمان است.
راههای تشخیص سرطان لنفوم
در صورت مشکوک بودن پزشک به لنفوم، در ابتدا بایستی نمونهبرداری انجام شود. این روش شامل خارج کردن این سلولها از یک گره لنفاوی بزرگشده است. یک پزشک پاتولوژیست (آسیبشناس) خون، سلولها را به منظور شناسایی سلولهای لنفوم و در صورت وجود، تشخیص نوع آن، بررسی میکند. اگر پاتولوژیست خون، سلولهای لنفوم را شناسایی نماید، با آزمایشهای بیشتر میتوان میزان گسترش و پیشرفت سرطان را نیز تشخیص داد. این آزمایشها ممکن است شامل رادیوگرافی قفسۀ سینه، آزمایش خون، آزمایش نمونه برداری از غدد لنفاوی یا بافتهای مجاور باشد. اسکنهای تصویربرداری، مانند سیتی اسکن، یا MRI هم ممکن است به تشخیص تومورهای اضافی یا غدد لنفاوی بزرگشده کمک کند.
آنچه در این مقاله سعی در توضیح آن برآمدیم، اطلاعات جامعی جهت آشنایی با این نوع از سرطان بود که سیستم ایمنی بدن انسان را تحت تاثیر قرار میدهد؛ به علائم و همچنین انواع مختلف لنفومها پرداختیم و راههای تشخیص آن را برشمردیم. در مقالۀ بعدی به موضوع بسیار مهم درمان و پیشآگهی سرطان لنفوم خواهیم پرداخت تا موضوع سرطان سیستم لنفاوی بدن که لنفوم نام دارد، بهطور کامل پوشش داده شود. در صورت مشاهدۀ علائمی که پیشتر ذکر شد و نیاز به مراجعه پزشک متخصص در این زمینه، میتوانید با کارشناسان ما در شرکت گردشگری سلامت ارماطب از طریق راههای زیر در ارتباط باشید تا شما را به بهترین و مجربترین متخصصان این حوزه از خدمات پزشکی و سلامت، راهنمایی کنند: