درمان زخم جراحی

اکثر افراد در طول زندگی ممکن است حداقل یک بار تجربه رفتن به اتاق عمل و انجام عمل جراحی را داشته باشند. مشخصا در تمامی جراحی ها، یکی از مهم ترین عوارض شایع زخم جراحی می باشد که نیاز به مراقبت و درمان دارد.

زخم جراحی بریدگی یا برشی در پوست است که معمولاً توسط چاقوی جراحی در حین جراحی ایجاد می شود.. زخم های جراحی از نظر اندازه بسیار متفاوت بوده و به نوع زخم و محل آن روی بدن بستگی دارد البته معمولا با بخیه بسته می شوند، اما گاهی اوقات باز می مانند.

انواع زخم جراحی

زخم های جراحی را بر اساس میزان آلودگی و تمیزی، خطر عفونت و محل زخم روی بدن می توان به انواع مختلف تقسیم بندی کرد که به شرح زیر می باشد:

زخم های نوع اول: زخم های تمیز هستند که هیچ نشانه ای از عفونت یا التهاب نشان نمی دهند. آن ها اغلب چشم، پوست یا سیستم عروقی را درگیر می کنند و جراحی بر اندام های داخلی صورت نمی گیرد.

زخم های نوع دوم: این زخم ها اگرچه تمیز هستند ولی با احتمال آلودگی در نظر گرفته می شوند زیرا بر اندام های داخلی انجام می شوند. اگرچه زخم ممکن است علائم عفونت را نشان ندهد، اما به دلیل محل قرارگیری آن، در معرض خطر بیشتری برای عفونی شدن است. به عنوان مثال، زخم های جراحی در دستگاه گوارش ممکن است در معرض خطر بالایی برای عفونی شدن باشند.

زخم های نوع سوم: زخم جراحی که در آن جسم خارجی با پوست تماس پیدا کرده باشد، خطر عفونت بالایی دارد و زخم آلوده به حساب می آید. به عنوان مثال، زخم گلوله ممکن است پوست اطراف محل ترمیم جراحی را آلوده کند. همچنین ریختن محتویاتی از اندام داخلی به روی زخم نیز باعث ایجاد این دسته می شود.

زخم های نوع چهارم: این دسته از زخم ها آلوده در نظر گرفته می شوند و شامل زخم هایی هستند که در معرض مواد دفعی قرار گرفته اند و پیش از جراحی نیز محلی با عفونت شناسایی شده است.  این نوع زخم‌ ها به‌عنوان زخم‌ های عفونی کثیف نیز در نظر گرفته می‌شود که شامل زخم‌ هایی است که در معرض مدفوع و ادرار قرار دارند قرار دارند.

علائم عفونت زخم جراحی چیست؟

• دردناک بودن محل جراحی
• قرمزی و التهاب اطراف محل زخم
• خارج شدن ترشحات چرکی و عفونی
• داشتن بوی بد در محل جراحی

یکی دیگر از علائم شایع عفونت برای این نوع زخم‌ ها، افزایش دمای بدن (تب) است.

عوامل خطر ایجاد عفونت زخم جراحی

• داشتن سایر مشکلات و بیماری ها مانند ضعف سیستم ایمنی
• تشدید امکان عفونت در افراد سیگاری، افراد مسن و افراد دارای اضافه وزن
• داشتن بیماری زمینه ای مانند سرطان و دیابت
• جراحی های اورژانسی، جراحی های شکمی
• جراحی هایی که بیش از دو ساعت طول می کشند.

مراحل بهبود زخم جراحی

بدن در چهار مرحله اصلی زخم را التیام می بخشد. این مراحل شامل جلوگیری از دست دادن بیش از حد خون، پاک سازی منطقه و ترمیم می باشند. همچنین تمیز نگه داشتن زخم و پوشاندن آن می تواند به بدن، در ترمیم زخم کمک کند.

• مرحله 1: توقف خونریزی (هموستاز)

هنگامی که بریدگی، خراش یا زخم دیگری در پوست ایجاد می شود، معمولاً شروع به خونریزی می کند. اولین مرحله از بهبود زخم، توقف خونریزی است. به این حالت هموستازیس گفته می شود.

خون از چند ثانیه تا چند دقیقه پس از ایجاد زخم شروع به لخته شدن می کند. فرایند لخته خون به جلوگیری از دست دادن بیش از حد خون کمک کرده و مفید است.

• مرحله 2: پوسته پوسته شدن (لخته شدن)

مرحله لخته شدن و پوسته شدن خود چهار مرحله اصلی دارد:

1. برای کمک به توقف خون ریزی، رگ های خونی اطراف زخم باریک می شوند.

2. پلاکت‌ها که سلول‌های لخته‌کننده خون هستند، به هم می‌پیوندند تا یک پلاگ در زخم ایجاد کنند.

لخته شدن یا انعقاد شامل پروتئینی به نام فیبرین است. این پروتئین به عنوان "چسب خون" شناخته می شود و در واقع توری برای نگه داشتن پلاگ پلاکتی در جای خود می سازد. در این مرحله دلمه به طور کامل روی زخم تشکیل شده است.

3. التهاب که شامل تمیز کردن و بهبودی زخم جراحی است.

هنگامی که زخم دیگر خونریزی نمی کند، بدن شروع به تمیز کردن و التیام آن می کند. ابتدا رگ های خونی اطراف زخم کمی باز می شوند تا جریان خون بیشتری به آن وارد شود که ممکن است باعث شود ناحیه زخمی، ملتهب یا کمی قرمز و متورم به نظر برسد.

گرمای محل زخم نیز نشان از رسیدن خون به آن دارد. خون تازه اکسیژن و مواد مغذی بیشتری را به زخم می‌آورد (در اندازه ای متعادل که برای کمک به التیام زخم لازم است.)

4. همچنین گلبول های سفید خون به نام ماکروفاژها به محل زخم می رسند. ماکروفاژها با مبارزه با هرگونه عفونت به تمیز کردن زخم کمک می کنند. همچنین پیام رسان های شیمیایی به نام فاکتورهای رشد را ترشح میکنند که به ترمیم ناحیه زخم کمک می کند.

ممکن است مایع شفافی را در داخل یا اطراف زخم مشاهده کنید. این بدان معناست که گلبول های سفید خون در حال دفاع و بازسازی هستند.

• مرحله 3: بازسازی (رشد و تکثیر)

هنگامی که زخم تمیز و وضعیتش ثابت شد، بدن می تواند شروع به بازسازی محل کند. گلبول های قرمز غنی از اکسیژن برای ایجاد بافت جدید به محل زخم می آیند.

برای ترمیم پوست و همچنین بافت های آسیب دیده، سلول های اطراف زخم با دریافت سیگنال های شیمیایی شروع به ساخت بافت های کشسانی به نام کلاژن می کنند. در این مرحله از بهبودی، ممکن است یک اسکار تازه، برجسته و قرمز مشاهده کنید. جای زخم رفته رفته کمرنگ و محو می شود و صاف تر به نظر می رسد.

• مرحله 4: بلوغ (تقویت)

حتی بعد از اینکه زخم بسته و ترمیم شده به نظر می رسد، همچنان در حال بهبود است. ممکن است صورتی و کشیده یا چروکیده به نظر برسد و نیز در این ناحیه احساس خارش یا سفتی داشته باشید. بدن شما به ترمیم و تقویت این ناحیه ادامه می دهد.

مجموعه سلامت ارماطب مفتخر است با تشکیل تیمی درمانی متشکل از پزشکان، پرستاران توانمند و متخصصین گوناگون به کمک بیماران آمده و از استرس و نگرانی آنها تا حدود زیادی بکاهد. از این رو درصورتی که اخیرا عمل جراحی داشته اید و در مورد زخم جراحی خود احساس نگرانی می کنید، می توانید با ما تماس حاصل کنید و در کمترین زمان ممکن، از خدمات درمانی با کیفیت بالا بهره ببرید.