درمان زخم رادیوتراپی

پرتودرمانی (رادیوتراپی) یک روش درمانی قدرتمند است که رشد سلول های سرطانی را کند کرده یا از بین می برد. برای نیمی از بیماران سرطانی که بسیاری از آنها زندگی خود را مدیون پرتودرمانی هستند، توصیه می شود. با این حال، چنین درمان قدرتمندی به تنهایی به سلول های سرطانی آسیب نمی رساند، بلکه می تواند به سلول ها و بافت های سالم نیز آسیب رساند. با ما در این مقاله همراه باشید تا با روش های درمانی و مراقبت از زخم ناشی از رادیوتراپی بیشتر آشنا شویم.

زخم های ناشی از پرتو و تابش اشعه

تشعشع، انتشار انرژی از یک هسته ناپایدار به شکل امواج اکترومغناطیسی، در اطراف ما وجود دارد. خورشید به خودی خود قابل توجه ترین شکل تابش روی زمین است، اما مواد رادیواکتیو مانند اورانیوم و محصولات ساخت بشر مانند دستگاه های اشعه ایکس نیز تشتشع می کنند. صرف نظر از منبع آن، همه پرتوهای یونیزان می توانند باعث آسیب به بافت زنده شوند. درمان های پزشکی مانند پرتودرمانی 14 درصد از کل تشتشعات پس زمینه سیاره ما را تشکیل می دهند.

رایج ترین درمان های پزشکی که شامل  پرتودرمانی می شود شامل سی تی اسکن، اشعه ایکس و درمان های سرطان است. پزشکان اقدامات احتیاطی گسترده ای را برای محافظت از بدن در برابر اثرات مضر تشعشع انجام می دهند، اما پیشگیری کامل از آنها غیرممکن است. این امر به ویژه در مورد بیماران سرطانی مورد نظر بدن اعمال می شود، از پوست عبور می کند و رادیکال های آزاد مضری تولید می کند که رشته های DNA را می شکند و روند طبیعی بهبود زخم را به خطر می اندازد.

درماتیت پرتویی چیست؟

حدود نیمی از بیماران مبتلا به سرطان، گاهی علاوه بر شیمی درمانی، پرتودرمانی را در دوره درمانشان دارند. با این حال، در حالی که از رادیوتراپی و تابش اشعه در تلاش برای کوچک کردن یا از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود، پوست و بافت اطراف می تواند آسیب ببیند. در واقع، تا 95 درصد از دریافت کنندگان پرتودرمانی تا حدودی دچار واکنش پوستی می شوند که به عنوان درماتیت پرتویی شناخته می شود. بر اساس دوز تابش، پرتو استفاده شده و مدت زمانی که پوست در معرض پرتو قرار می گیرد، این آسیب ها می توانند پوست، بافت های زیرین و حتی ساختارهایی تا عمق استخوان را درگیر کنند.

علائم درماتیت پرتویی

زخم های ناشی از تشعشع می تواند چالشی منحصر به فرد ایجاد کند، به ویژه در افرادی که قبلا دچار سرکوب سیستم ایمنی هستند. درک عوامل خطر و علائم اولیه درماتیت پرتویی بخش مهمی برای به حداقل رساندن آسیب به پوست و حفظ سلامت و راحتی بیمار است. درحالی که احتمال تجربه واکنش پوستی ناشی از تشعشع برای همه زیاد است، عوامل دیگری نیز وجود دارند که می توانند این خطر را افزایش داده و به واکنش های شدیدتر کمک کنند. بیمارانی که چاق هستند و یا افرادی که بیماری های خاص مانند HIV یا دیابت در آنها تشخیص داده شده است، به ویژه مستعد ابتلا هستند. این بیماران و سایرین باید به علائم درماتیت پرتویی توجه داشته باشند و به محض ظهور آنها را برطرف کنند.

سوختگی های ناشی از رادیوتراپی

همه چیز از سن شما در زمان پرتودرمانی گرفته تا نوع سرطان تحت درمان می تواند بر آسیب های ناشی از تشعشع تاثیر بگذارد، اما زخم های خاصی برای همه بیماران شایع تر هستند. 

قرار گرفتن در معرض متمرکز اشعه ایکس در طول پرتودرمانی اغلب باعث سوختگی هایی در پوست می شود. هنگامی که اشعه ایکس از پوست عبور می کند، رادیکال های آزاد خطرناکی تولید می کند که به DNA آسیب می رساند، به بافت پوست آسیب می رساند و باعث التهاب می شود. این عارضه جانبی آنقدر شایع است که حدود85 درصد از بیماران پرتودرمانی دچار سوختگی متوسط تا شدید در طول درمان و پس از درمان می شوند.

سوختگی ناشی از تشعشع به زودی پس از درمان رخ می دهد، اما به دلیل کاهش ظرفیت بدن برای التیام، آسیب پوست می تواند ماه ها یا سال ها بدون مداخله مناسب ادامه یابد. این امر به ویژه از آنجایی که پرتودرمانی ها به سرعت برنامه ریزی می شوند، زمان بندی بین دوزهای درمان و ترمیم پوست را محدود می کنند. سوختن پوست پس از تشعشع به اشکال مختلف بروز می کند. بسیاری از این علائم سوختگی ناشی از تابش اشعه با گذشت زمان تشدید می شوند:

• قرمزی

• خارش

• پوسته پوسته شدن

• درد و تورم

• رطوبت و تاول زدن

• تغییرات رنگدانه ها

متاسفانه، در سوختگی های ناشی از رادیوتراپی آسیب به پوست متوقف نمی شود. زخم ناشی از رادیوتراپی و تابش اشعه مانند سوختگی هستند، با این حال زخم هایی هستند که بهبود نمی یابند و خطر عفونت را افزایش می دهند.

پرتودرمانی یک روش شناخته شده در درمان بیماران مبتلا به سرطان است. بهبود زخم در بافت های تحت تابش یک مشکل بالینی رایج و چالش برانگیز است.

آیا زخم های ناشی از رادیوتراپی بهبود می یابند؟

اگر درد زخم ناشی از تشعشع را پس از درمان سرطان متحمل شده اید، آسیب های حاد و سوختگی های شما ممکن است برای بهبودی مشکل داشته باشند. تشتشع، به ویژه پرتوهای مکرر مرتبط با درمان سرطان، ترتیب سازمان دهی دقیق تعاملات سلولی مورد نیاز برای بهبود موثر زخم را مختل می کند. در نتیجه، زخم های تشعشع اغلب ملتهب، عفونی و تشدید می شوند. صدمات اصلی شما مانند سوختگی، هایپرپیگمانتاسیون و تاول ها ممکن است به آسیب های پرتویی مزمن تبدیل شوند:

• آتروفی باف

• مرگ بافت

• آسیب عروقی

• زخم های عمیق

زخم های تشعشعات غیردرمان می توانند بسیار دردناک شوند و کیفیت زندگی شما را کاهش دهند. فقط یک برنامه درمانی جامع پتانسیل غلبه بر آسیب های گسترده ناشی از تشعشعات و احیای قابلیت های طبیعی درمانی بدن شما را دارد.

چگونه به بهبود زخم های ناشی از رادیوتراپی کمک کنیم؟

پروتکل درمان زخم های  ناشی از تابش اشعه بر اساس عوامل متعددی در رابطه با بیمار، سلامت او و شدت زخم است. در برخی موارد، پمادهای تجویزی یا پانسمان های مخصوص زخم ممکن است برای بهبود کامل پوست کافی باشد. با این حال، در مورد زخم های شدیدتر یا غیر التیام پذیر، ممکن است به اکسیژن درمانی هایپرباریک نیاز باشد. در طول این درمان، بیماران زمانی را در یک محفظه تحت فشار می گذارند که در آن از اکسیژن 100 درصد خالص برای افزایش فرآیند بهبود زخم و محافظت در برابر عفونت استفاده می شود

زخم های ناشی از تشعشع، به ویژه زخم های مزمن مانند زخم های غیر التیام بخش، برای بهبود نیاز به درمان حرفه ای دارند. یک تکنیک واحد نمی تواند به ماهیت پیچیده زخم های ناشی از تشعشعات بپردازد. تنها یک رویکرد جامع که برای نیازهای خاص شما تنظیم شده است می تواند بهترین نتایج را ارئه دهدد

تغذیه استراتژیک

تغذیه نقش مهم تری در مراقبت از زخم پرتویی شما نسبت به آنچه انتظار دارید ایفا می کند. توصیه های تغذیه ای برای بیماران سرطانی نیز وجود دارد که همگی به درمان سرطان و زخم ناشی از رادیوتراپی کمک می کنند.  ویتامین ها و مواد معدنی سوخت سلول ها را تامین می کنند زیرا زخم ها را التیام و بازسازی می کنند. این بدان معنی است که فرآیند بهبودی بدن شما تنها زمانی می تواند عملکرد مطلوبی داشته باشد که تمام کمبودهای تغذیه ای برطرف شود. برخی از مواد مغذی به ویژه برای روند بهبودی مهم هستند. نشان داده شده است که دوزهای بالای ویتامین C باعث تسریع بهبود زخم و معکوس کردن اختلال در سنتز کلاژن می شود. ویتامین C با افزایش تولید کلاژن و محافظت از سلول ها در برابر آسیب رادیکال های آزاد، یک نیروی قدرتمند برای التیام زخم است.

پروتئین همچنین یک ماده مغذی حیاتی در فرایند بهبود زخم است زیرا ستون فقرات ترمیم عضلات، پوست و بافت بدن است. درست همانطور که چوپ چارچوب یک خانه را ایجاد می کند، پروتئین نیز چارچوب بدن شما را ایجاد می کند. اگر بدن شما دچار کمبود پروتئین باشد، نمی توانید کلاژن  تولید کند یا نیازهای آسیب ها را برطرف کند. این مانند تلاش برای دویدن یک ماراتن کامل بدون آب است. درنهایت، ادامه دادن غیر ممکن می شود.

 مراقبت صحیح از زخم

مراقبت صحیح از زخم سنگ بنای هر درمانی است. ایجاد یک روال ثابت از پانسمان، تمیز کردن و مراقبت از زخم شما از آسیب بیشتر جلوگیری می کند و محیطی را ایجاد می کند که از روند بهبودی مداوم پشتیبانی می کند. بهترین پانسمان زخم  مقدار مناسبی از رطوبت را روی پا حفظ می کند تا محیطی مطلوب برای زخم ایجاد کند. بسته به دو مرحله و شدت زخم باید حداقل یک یا دو بار در روز تعویض شود. پانسمان زخم مانند آنتی بیوتیک ها به کنترل عفونت کمک می کند. 

حذف فشار نیز یک جزء بسیار مهم است که اغلب نادیده گرفته می شود. وقتی حذف فشار از روی ناحیه زخم انجام می دهید، به سلول های سالم بهترین فرصت برای رشد و شکوفایی داده می شود. استراتژی های حذف فشار بسته به ناحیه آسیب دیدگی شما متفاوت است. ممکن است لازم باشد در موقعیت دیگری بخوابید، از ویلچر استفاده کنید یا بخش های خاصی از برنامه خود را تنظیم کنید.

آنچه در این مقاله بدان پرداخته شد، خلاصه اجمالی از معرفی روش های درمان زخم ناشی از رادیوتراپی می باشد. انجام پرتودرمانی به عنوان بخشی از درمان سرطان به اندازه کافی دشوار است. بیماران با تشخیص سرطان، روند درمان دشوار و همه چیزهایی که همراه آن است، سروکار داشته اند. چیز دیگری که باید در مورد آن نگران بود، آخرین چیزی است که یک بیمار به آن نیاز دارد، اما زمانی که پرتودرمانی باعث ایجاد زخم یا زخم غیرقابل التیام می شود، دقیقا این اتفاق می افتد.

شرکت گردشگری سلامت ارماطب، ارائه‌دهنده خدمات سلامت از سوی برترین کارشناسان و مجرب‌ترین کادردرمان است و با دراختیارداشتن پرستاران توانمند که زیر نظر بهترین پزشکان اصول لازم و حرفه ای پرستاری را فراگرفته اند، می توانند در ارائه خدمات مشاوره در رابطه با عوارض جانبی رادیوتراپی خصوصا آسیب های پوستی به شما کمک کنند. همچنین در ارماطب، پزشکان و پرستاران توانمندی حضور دارند که می توانند بسیاری از خدمات درمان زخم ناشی از رادیوتراپی و تابش اشعه را در منزل ارائه دهند.

  بنابراین در صورت نیاز، و همچنین برای آگاهی از خدمات درمان زخم رادیوتراپی، از طریق راه‌های ارتباطی زیر با کارشناسان ما در ارماطب در ارتباط باشید.

مقالات مرتبط:

پرستاری از بیمار سرطانی در منزل

درمان زخم های سرطانی در منزل

درمان سرطان در منزل