پوزیشن های مختلف بیماران

زمانی که یک فرد در بیمارستان بستری می شود بر اساس این که چه فرآیند درمانی بر روی او اجرا شده است و یا این که بیمار چه مشکلی دارد، پوزیشن های مختلفی به بیمار می دهند تا بیمار در وضعیت بهتری قرار بگیرد و کمتر احساس ناراحتی کند. حتی ممکن است برخی از بیماران  در بیمارستان و مراکز درمانی، توسط پرستاران تحت آموزش قرار گیرند تا پس از این که مرخص شدند، در منزل پوزیشن های خاصی را رعایت کنند. در این مقاله ما با انواع مختلفی از پوزیشن ها آشنا خواهیم شد، پس با ما همراه باشید.

چرا بیماران باید در پوزیشن های خاصی قرار بگیرند؟

چه دستورالعمل هایی را باید در هنگام پوزیشن دادن، رعایت کرد؟

انواع مختلف پوزیشن دهی بیمار

 وسایل کمکی برای پوزیشن دادن به بیماران

چرا بیماران باید در پوزیشن های خاصی قرار بگیرند؟

بیماران باید در اتاق عمل، بخش مراقبت های ویژه، اتاق ریکاوری، بعضا منزل و سایر قسمت ها، در پوزیشن های خاصی قرار بگیرند. این پوزیشن ها به دلایل به خصوصی به بیماران داده میشود که در اینجا به این دلایل می پردازیم:

• آسایش و ایمنی بیماران فراهم شود.

• راه های هوایی بیماران و گردش خون آن ها دچار اختلال نشود.

• از حرکت ها و چرخش های اضافه جلوگیری شود.

• آسیبی به سیستم عصبی و عضلانی-اسکلتی بیمار وارد نشود.

• در طول عمل جراحی، حداکثر دید و دسترسی برای جراح فراهم شود.

چه دستورالعمل هایی را باید در هنگام پوزیشن دادن، رعایت کرد؟

هنگامی که بیماران را در پوزیشن خاصی قرار می دهند، باید چند نکته را رعایت کرد تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود:

• برای این که آسیبی به بیمار وارد نشود باید تعداد کافی پرسنل برای دادن پوزیشن به بیمار وجود داشته باشد.

• قبل از انجام دادن پروسیجر، به بیمار توضیحات لازم ،درباره ی نحوه ی تغییر پوزیشن و علت آن، داده شود. این اقدام باعث میشود که بیمار به پرسنل اعتماد کند و در حین انجام دادن پروسیجر با آن ها همکاری کند. 

• در صورتی که بیمار توانایی حرکت دارد، از او خواسته شود که خودش هم به تغییر پوزیشن کمک کند.

• برای تغییر پوزیشن سر تخت بیمار به گونه ای بالا آورده شود که وزن بیمار در مرکز ثقل پرستار قرار بگیرد.

• اگر برای تغییر پوزیشن به همکاری چند نفر نیاز است، فردی که بیشترین وزن را تحمل میکند، فعالیت بقیه ی افراد را هماهنگ میکند. در هنگام انجام تغییر پوزیشن با انجام 3 شماره ، همه ی افراد هماهنگ با یکدیگر، پروسیجر را انجام میدهند.

• بیمار باید در پوزیشنی باشد که بدنش در وضعیتی کاملا خنثی قرار بگیرد. یعنی هیچ کشش و فشار اضافه ای به او وارد نشود.

• پرستار باید توجه داشته باشد که بیمار نباید به مدت طولانی در یک وضعیت باشد، بنابراین باید هر 2 ساعت یک بار پوزیشن بیمار تغییر داده شود.

• باید دقت شود که هنگام پوزیشن دادن، شرایط به گونه ای نباشد که فشار در یک نقطه متمرکز شود و باعث ایجاد زخم های فشاری (زخم بستر) شود.

علاوه بر نکات گفته شده یک سری موارد وجود دارد که رعایت آن ها باعث میشود که آسیب جسمانی به پرستار وارد نشود:

• پرستار باید هنگام تغییر پوزیشن در نزدیکی بیمار قرار بگیرد.

• پوزیشن پرستار باید به گونه ای باشد که زانوها خم و پاها از هم باز باشد.

• پرستار باید قبل از حرکت، عضلات شکم و گلوتئال را سفت کند. 

• پرستار در هنگام انجام تغییر پوزیشن، از بازوها و پاها استفاده کند نه از کمر.

رعایت نکات گفته شده در بالا باعث میشود که تغییر پوزیشن هر چه راحت تر انجام شود.

انواع مختلف پوزیشن دهی بیمار

پوزیشن های مختلفی وجود دارد که در موقعیت های مختلف و به علت های متفاوت از  آن ها استفاده میشود که در اینجا به چند مورد از رایج ترین آن ها اشاره میکنیم:

وضعیت خوابیده به پشت (Supine or dorsal recumbent)

در این وضعیت بیمار به پشت خوابیده است. این حالت معمولا برای معاینه های فیزیکی یا در هنگام جراحی سطح قدامی بدن استفاده میشود. هنگامی که بیمار در این وضعیت قرار میگیرد باید به چند نکته توجه کرد:

• این وضعیت میتواند باعث شود که بیماران دچار زخم های فشاری شوند. بنابراین مناطقی که تحت فشار هستند باید کامل بررسی شوند.

• در این وضعیت باید یک تخته را در کف پای بیمار قرار داد تا از آسیب های کششی پا جلوگیری شود.

• در صورتی که منعی وجود نداشته باشد میتوان، یک بالشت زیر شانه و سر و انحنای کمر بیمار قرار داد.

• اگر از این پوزیشن در هنگام جراحی استفاده میشود باید به وسیله ی یک بالشت سر بیمار را تثبیت کرد زیرا چرخش سر میتواند باعث انسداد شریان مهره ای شود.

وضعیت فاولر یا نیمه نشسته (Fowler’s or semi-sitting)

در این وضعیت سر تخت بیمار بین 30 درجه تا 60 درجه بالا میرود. نباید بیماران در این پوزیشن از بالشت های بزرگ زیر سر خود استفاده کنند چون باعث انقباضات بیش از حد گردن میشود. در این پوزیشن نیز باید از تخته هایی برای کف پاها استفاده کرد تا از آسیب های کششی جلوگیری کرد. 

از این پوزیشن در شرایط زیر استفاده میشود:

• میتوان در هنگام جراحی های مغز و شانه از این پوزیشن استفاده کرد.

• اگر بیمار مشکل تنفسی دارد، او را در این وضعیت قرار میدهند چون در این حالت دیافراگم به سمت پایین کشیده میشود و انبساط ریه راحت تر میشود.

• اگر بیمار NGT داشته باشد بهتر است در این وضعیت قرار بگیرد.

وضعیت ارتوپنیک (Orthopneic)

در این حالت رو به روی بیمار یک میز قرار داده میشود و بیمار به روی آن تکیه میزند. این وضعیت معمولا برای بیمارانی توصیه میشود که مشکلات حاد تنفسی یا حتی  بیماری مزمن انسداد ریه  دارند زیرا زمانی که بیمار در این وضعیت قرار میگیرد، حداکثر انبساط ریه فراهم میشود و تنفس راحت تر میشود.

وضعیت خوابیده روی شکم (prone)

در این حالت بیمار روی شکم دراز میکشد و سر را به یک طرف خم میکند. در این پوزیشن زیر سر و زیر شکم یک بالشت کوچک قرار میدهند. کسانی که مشکلات ستون فقرات دارند به هیچ وجه نباید در این پوزیشن قرار بگیرند. 

از این پوزیشن در موارد زیر استفاده میشود:

• در جراحی های سر و گردن بیمار را در این وضعیت قرار میدهند.

• این وضعیت باعث میشود که ترشحات از دهان تخلیه شود پس برای جلوگیری از آسپیره شدن در افرادی که بیهوش هستند از این وضعیت استفاده میشود.

وضعیت پهلو (Lateral)

در این حالت بیمار به پهلو دراز میکشد و پای بالایی را در جلوی پای پایینی قرار میدهد، در این شرایط باید زانو و لگن خم باشد. برای اینکه پوزیشن کاملا ثابت باشد باید از بالشت بین دو پا استفاده کرد. از این پوزیشن برای کاهش فشار به پاشنه ی پا و استخوان ساکروم، در بیمارانی که برای مدت طولانی در پوزیشن های خوابیده به پشت یا فاولر هستند؛ استفاده میشود.

پوزیشن لیتاتومی (Lithotomy)

در این وضعیت بیمار به پشت دراز کشیده است و ران ها و زانوهای او خم و از هم باز است. معمولا از این پوزیشن برای معاینات واژینال و در هنگام زایمان استفاده میشود.

پوزیشن ترندلنبرگ (Trendelenburg)

در این پوزیشن سر تخت بیمار را پایین می آورند و قسمت پایینی تخت بیمار را بالا میبرند. این پوزیشن بهترین انتخاب برای بیمارانی است که  فشار خون  بالایی دارند، چون زمانی که در این پوزیشن قرار بگیرند بازگشت خون وریدی بهتر میشود.

پوزیشن ترندلنبرگ معکوس (Reverse Trendelenburg)

در این پوزیشن سر تخت بیمار بالا است و قسمت پایینی تخت بیمار به سمت پایین قرار میگیرد. از این پوزیشن بیشتر برای بیمارانی استفاده میشود که مشکلات گوارشی دارند به عنوان مثال زمانی که بیمار در این وضعیت قرار میگیرد رفلکس مری کاهش پیدا میکند.

پوزیشن زانو – قفسه سینه (Knee-chest)

در این حالت بیمار به پهلو میخوابد و زانوی خود را  به سمت قفسه سینه خم میکند. از این پوزیشن معمولا برای معاینات  مهم اورولوژی (رکتوم و سیگموئیدوسکوپی) استفاده میشود.

پوزیشن جک نایف (Jackknife)

در این پوزیشن بیمار روی شکم میخوابد و بعد تخت به حالتی قرار میگیرد که انگار نصف شده است یعنی لگن بیمار به سمت بالا میرود اما سر و پاهای بیمار به سمت پایین قرار میگیرند. این پوزیشن معمولا برای جراحی های غده ی آدرنال، دنبالچه، رکتوم و گاها کمر استفاده میشود اما هنگامی که بیمار را در این وضعیت قرار می دهیم باید به چند نکته توجه کنیم:

• در این وضعیت فشار زیادی به زانوها وارد میشود بنابراین باید از بالشتک های مخصوصی برای کاهش این فشار استفاده کرد.

• بیمار در این وضعیت روی شکم خود دراز کشیده است بنابراین فشار زیادی به شکم وارد میشود و این شرایط میتواند بازگشت وریدی را مختل کند لذا باید از بالشتک هایی برای کم کردن فشار وارده بر شکم استفاده کرد.

وسایل کمکی برای پوزیشن دادن به بیماران

در هنگام پوزیشن دادن به  بیماران میتوان از یک سری وسایل کمکی استفاده کرد که به چند مورد از آن ها اشاره میکنیم:

• کیسه های شن: این کیسه ها از موادی ساخته شده اند که باعث میشود بدن ثابت باشد و شکل به خصوصی را حفظ کند. با استفاده از این کیسه ها بدن تراز خود را حفظ میکند.

• Bed Boards: این وسیله تخته ای است که زیر سطح تشک قرار میگیرد و به عنوان تکیه گاهی برای پشت عمل میکند.

• رول تروکانتر: این رول ها را در کنار پاها قرار میدهند تا زمانی که بیمار هوشیار نیست، پاهایش به سمت بیرون نچرخد.

• Side Rails: این ریل ها در دو طرف تخت وجود دارند و به بیمار کمک میکنند که در جای خود بغلتند و یا جا به جا شوند.

• بالش های گوه ای: این بالش ها مثلثی شکل هستند و برای حفظ حالت پاها بعد از جراحی تعویض لگن استفاده میشود.

هنگام پوزیشن دادن، استفاده از این وسایل باعث میشود که وضعیت بیمار بهتر حفظ شود و روند درمانی بهتر طی شود.

در این مقاله به صورت اجمالی در رابطه با انواع پوزیشن ها و موارد استفاده ی آن ها صحبت کردیم. همان طور که متوجه شدید، پوزیشن صحیح تاثیر به سزایی در روند بهبودی بیماران دارد.

شرکت گردشگری سلامت ارماطب، ارائه‌ دهنده خدمات سلامت از سوی برترین کارشناسان و مجرب‌ ترین کادردرمان است و با دراختیارداشتن پرستاران توانمند که زیر نظر بهترین پزشکان اصول لازم و حرفه ای پرستاری را فراگرفته اند، می توانند در ارائه اطلاعات و مشاوره در خصوص انواع پوزیشن ها و ارائه ی خدمات پرستاری در منزل  شما عزیزان را همراهی کنند.

بنابراین در صورتیکه تمایل به مشاوره و استفاده از خدمات مجموعه ی ما داشتید از طریق راه های درج شده در سایت با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

مقالات مرتبط:

به چه نکاتی برای اتخاب پرستار دقت کنیم

پرستاری از بیمار زخم بستری در منزل