بیماری مزمن انسدادی ریه COPD چیست

در مقاله گذشته به یکی از بیماری های عفونت ریه، یعنی پنومونی پرداختیم . در این مقاله می خواهیم دسته ای از بیماری های دستگاه تنفس را بررسی کنیم که انسداد ریه را به همراه دارند . بیماری مزمن انسدادی ریه که معمولا COPD نامیده می شود؛ نام گروهی از بیماری های پیش رونده ریه است . شایع ترین این بیماری ها آمفیزم و برونشیت مزمن است. بسیاری از افراد مبتلا به COPD هر دوی این شرایط را دارند.

حال که متوجه اهمیت این بیماری ها شدید توصیه می کنیم تا آخر این مقاله همراه ما باشید . 

آنچه در این مقاله می خوانید : 

• COPD چیست ؟ 
• علائم COPD چیست ؟ 
• علت ابتلا به COPD 
• تشخیص COPD
• درمان COPD
• تفاوت آمفیزم و برونشیت چیست ؟ 

COPD چیست ؟ 

COPD نوعی بیماری التهابی مزمن ریه است که تنفس را سخت می کند و شامل دو نوع بیماری به نام آمفیزم و برونشیت مزمن است . آمفیزم و برونشیت مزمن دو بیماری شایع هستند که به COPD کمک می کنند. این دو حالت معمولاً با هم اتفاق می‌افتند و می‌توانند از نظر شدت در بین افراد مبتلا به COPD متفاوت باشند.

برونشیت مزمن التهاب پوشش لوله های برونش است که هوا را به کیسه های هوایی (آلوئول ها) ریه ها می رساند اما آمفیزم حالتی است که در آن آلوئول‌های انتهای کوچک‌ترین راه‌های هوا (برونشیول‌ها) ریه‌ها در اثر قرار گرفتن آسیب‌رسان در معرض دود سیگار و سایر گازهای تحریک‌کننده و ذرات معلق از بین می‌روند.

علائم COPD چیست ؟

علائم ممکن است در ابتدا خفیف باشد و با سرفه های متناوب و تنگی نفس آغاز شود اما با پیشرفت بیماری، علائم می تواند ثابت تر شود تا جایی که نفس کشیدن به طور فزاینده ای دشوار شود . علائم اولیه این بمیاری به قدری خفیف است که ممکن است با سرماخوردگی اشتباه گرفته شود .

علائم اولیه عبارتند از:

• تنگی نفس گاه به گاه، به ویژه پس از ورزش

• سرفه خفیف اما مکرر

• نیاز به تمیز کردن گلو به دلیل ترشحات و خلط 

این علائم اولیه ممکن است فرد را وادار به کاهش فعالیت های بدنی مانند رفت و آمد از پله ها کند . علائم ممکن است به تدریج بدتر شوند و نادیده گرفتن آنها شرایط را دشوار کند . همانطور که ریه ها بیشتر آسیب می بینند، ممکن است فرد بیمار این موارد را تجربه کند : 

• تنگی نفس، حتی پس از ورزش های خفیف مانند بالا رفتن از پله ها

• خس خس سینه، که نوعی تنفس پر سر و صدا با صدای بلندتر، به ویژه در هنگام بازدم است

• تنگی قفسه سینه

• سرفه مزمن، با یا بدون مخاط

• سرماخوردگی مکرر، آنفولانزا یا سایر عفونت های تنفسی

• کمبود انرژی

در مراحل بعدی COPD، علائم شامل موارد زیر نیز می باشد : 

• خستگی

• تورم پا، مچ پا یا ساق پا

• کاهش وزن

• اگر فرد سیگاری باشد یا مدام در معرض دود سیگار قرار گرفته باشد احتمال بدتر شدن علائم وجود دارد . 

اگر علائم زیر در فردی مشاهده شود؛ نیازمند مراقبت های اورژانسی است : 

• ناخن یا لب های مایل به آبی و خاکستری؛ این علامت بیانگر کاهش سطح اکسیژن خون است 

• مشکل در نفس کشیدن به حدی که توانایی صحبت کردن را نیز از دست داده است 

• احساس گیجی، سر در گمی، ضعف 

• تپش قلب 

 علت ابتلا به COPD  :

اکثر افراد مبتلا به COPD حداقل 40 سال سن دارند و غالبا سیگاری هستند ؛ هر جقدر فرد بیشتر سیگار بکشد ریسک ابتلا به COPD در او بیشتر خواهد بود . قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلودگی هوا و استنشاق گرد و غبار نیز می تواند باعث COPD شود. پس افرادی که در محیط کار مدام در معرض این قبیل مواد شیمیایی هستند، ریسک ابتلا بالاتری دارند . 

در کشور های در حال توسعه که خانه ها تهویه مناسبی ندارند، استنشاق دود ناشی از سوختن سوخت های مورد نیاز برای آشپزی و ... اعضای خانواده را به ابتلا به COPD تهدید می کند . تخمین زده می شود 5 درصد افراد مبتلا به COPD کمبود پروتئینی به نام آلفا-1-آنتی تریپسین دارند پس می توان نتیجه گرفت که این بیماری تا حدودی زمینه ژنتیکی نیز دارد .

تشخیص COPD  : 

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد و تنها راه تشخیص انجام معاینات فیزیکی دقیق و بررسی علائم است . هنگام مراجعه به پزشک، حتماً تمام علائم باید ذکر شود، خصوصا اگر : 

• فرد سیگاری است یا در گذشته سیگار می کشیده 

• در حین کار در معرض محرک های ریه قرار گرفته است 

• فرد سیگاری دست دوم به حساب می آید؛ مثلا در کنار کسی زندگی می کند که سیگاری است و بوی سیگار را تنفس می کند . 

• سابقه خانوادگی COPD دارد 

• آسم یا سایر بیماری های تنفسی دارد

• از داروهای بدون نسخه یا نسخه ای استفاده می کند. 

در طول معاینه فیزیکی، پزشک به گوشی پزشکی به دقت به صدا های ریه گوش می کند اما ممکن است پس از آن درخواست انجام آزمایش های زیر را داشته باشد : 

• اسپیرومتری : یک آزمایش غیرتهاجمی برای ارزیابی عملکرد ریه است. در این آزمایش فرد نفس عمیق می کشد و در لوله اسپیرومتری بازدم عمیق انجام می دهد .

• تست های تصویربرداری، مانند اشعه ایکس قفسه سینه یا سی تی اسکن : این تصاویر می توانند وضعیتی دقیق از ریه ها، رگ های خونی و قلب به پزشک گزارش دهد . 

• آزمایش بررسی میزان گاز های محلول در خون شریانی : در این آزمایش یک نمونه خون از سرخرگ بدن گرفته می شود و میزان اکسیژن و کربن دی اکسید و دیگر پارامتر های مهم بررسی می شود . 

این آزمایش‌ها می‌توانند به تشخیص COPD یا دیگر بیماری های محدود کننده ریه مانند آسم، نارسایی قلبی کمک کنند.

درمان COPD  : 

درمان می تواند علائم را کاهش دهد، از عوارض جلوگیری کند و به طور کلی پیشرفت بیماری را کند کند.

اکسیژن درمانی : 

اگر سطح اکسیژن خون پایین باشد، فرد مبتلا اکسیژن را از طریق یک ماسک یا کانول بینی دریافت خواهد کرد تا بتواند به راحتی تنفس کند . 

عمل جراحي : 

جراحی برای COPD شدید یا زمانی که سایر درمان‌ها شکست خورده‌اند اختصاص داده می‌شود . در صورت ابتلا به نوعی آمفیزم شدید احتمال بیشتری دارد که پزشک این روش درمانی را پیش بگیرد . یکی از انواع جراحی، بولکتومی نام دارد. در طی این روش، جراح فضاهای بزرگ و غیر طبیعی هوا (بولا) را از ریه ها خارج می کند. یکی دیگر از جراحی های مورد نظر، از بین بردن بافت آسیب دیده ریه است . اما به دلیل ریسک بالای این جراحی، تعداد کمی از بیماران را با این روش درمان می کنند . پیوند ریه نیز می تواند به طور موثر COPD را درمان کند، اما خطرات زیادی دارد.

تغییر سبک زندگی : 

• ترک سیگار؛ برای آسان تر شدن ترک سیگار، پزشک می تواند استفاده از محصولات خاصی را به شما توصیه کند.

• خودداری از حضور در مکان های پر از دود و آلاینده 

• ایجاد یک برنامه غذایی سالم 

• در نظر گرفتن ورزش با مشورت پزشک

تفاوت آمفیزم و برونشیت چیست ؟

آمفیزم به آرامی کیسه های هوا را در ریه ها از بین می برد و در جریان هو ا اختلال ایجاد می کند اما برونشیت باعث التهاب و باریک شدن لوله های برونش می شود که به دلیل تجمع مخاط روی می دهد . تخمین زده می شود که حدود 30 میلیون نفر در ایالات متحده COPD دارند در حالیکه نیمی از آن ها از داشتن این بیماری مطلع نیستند ! COPD بدون درمان می تواند منجر به پیشرفت سریعتر بیماری، مشکلات قلبی و بدتر شدن عفونت های تنفسی شود.