5 مرحله لقاح مصنوعی با روش IVF

یکی از روش های درمان ناباروری زوجین، لقاح مصنوعی یا آزمایشگاهی، و در اصطلاح علمی In vitro fertilization (IVF) می باشد.

به منظور انجام این عمل، تخمک از تخمدان های مادر خارج می شود و در آزمایشگاه با اسپرم دریافت شده از پدر، بارور می شود. سپس تخمک بارور شده (جنین) در محیط آزمایشگاهی، برای رشد و نمو به رحم مادر بازگردانده می شود.این روش درمان می تواند با استفاده از تخمک های مادر و اسپرم پدر باشد و یا از تخمک و اسپرم اهدا کنندگان انجام شود.

در واقع IVF به فرآیند لقاح با استخراج تخمک و نمونه اسپرم و سپس ترکیب تخمک و اسپرم در ظرف آزمایشگاهی، سپس انتقال جنین ها به رحم است.

اکنون به بررسی مراحل IVF می پردازیم.

5 مرحله ی لقاح مصنوعی به روش آی وی اف :

مرحله اول: تحریک تخمک گذاری با کمک دارو

در این مرحله از درمان، پزشک با شروع سیکل طبیعی مادر و تجویز داروهای هورمون باروری که اکثرا تزریقی هستند و انواع مختلفی دارند به منظور تحریک تخمک گذاری در مادر انجام می­شود. در واقع در یک ماه تخمک گذاری معمولی به تعداد یک تخمک است، اما با تزریق داروها، هدف تولید 10 یا 15 تخمک است.

مرحله دوم: تخمک گیری یا پانکچر

زمان تخمک گیری بسیار مهم است و اگر بیش از 36 ساعت از تخمک گذاری بگذرد، ممکن است بعضی تخمک ها از بین بروند. حال این مرحله چگونه انجام می شود؟

ابتدا مادر یک آرامبخش داخل وریدی دریافت می کند و برای راحتی انجام عمل بی هوش می شود. سپس با کمک تصاویر سونوگرافی و یک سوزن تو خالی، از طریق یک جراحی کوچک سوزن را از طریق واژن داخل حفره لگنی کرده و به سمت تخمک ها هدایت می کند و با دقت زیاد تخمک ها از هر فولیکول تخمدان برداشته می شود. به طور معمول در حدود 20 دقیقه چندین تخمک را می توان بازیابی کرد. مادر ممکن است کمی درد و گرفتگی عضلات و به مقدار کمی خونریزی از واژن را تجربه کند. سپس تخمک های جمع شده در محیط کشت قرار می گیرند و بعدا به آنها اسپرم جهت لقاح اضافه می شود.

مرحله سوم: جمع آوری و بازیابی اسپرم

 در همان روزِ تخمک گیری پس از فرآیند پانکچر، عملیات آماده سازی اسپرم نیز انجام می گردد تا اسپرم ها برای لقاح با تخمک آماده گردند. در این مرحله نمونه اسپرم از پدر دریافت می شود و یا از اسپرم های فریز شده استفاده می شود. اسپرم شسته شده، اسپرم های فعال از بقیه جدا می شوند. اگر به هر دلیلی این امکان وجود نداشت به صورت طبیعی نمونه اسپرم از پدر دریافت شود، می توان با کمک روش های مختلفی مانند TESE اسپرم ها را دریافت و آماده سازی می کنند.

مرحله چهارم: بارور کردن تخمک

در این مرحله از فرآیند لقاح مصنوعی، اسپرم ها و تخمک در ظروف آزمایشگاهی با هم مخلوط می شوند و در شرایط آزمایشگاه نگهداری می شوند تا لقاح صورت گیرد. ممکن است احتمال لقاح بسیار پایین باشد در اینصورت از روش تزریق اسپرم درون ستوپلاسمی (ICSI) استفاده می شود.

روش تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) چیست؟

در مواردی که احتمال لقاح پایین است، یک سلول اسپرم مستقیما به درون سلول تخمک تزریق می گردد تا لقاح انجام شود.

در ادامه مرحله چهارم تخمک ها تا انجام گرفتن لقاح و تقسیمات سلولی تحت کنترل و نظارت قرار می گیرند و زمانی که بارور کردن تخمک ها انجام شد، به آنها جنین گفته می شود. جنین ها مرتبا مورد بررسی و کنترل قرار می گیرند تا رشد آنها مناسب باشد. جنین ها طی گذشت 5 روز رشد و تقسیم سلولی مناسبی خواهند داشت. جنین شناسان در این مرحله، بهترینِ آنها را به منظور انتقال انتخاب می کنند. در صورت تمایل مادر و پدر، جنین های باقیمانده که دارای کیفیت مناسبی نیز هستند، می توانند برای استفاده در آینده فریز شوند. در این مرحله مادران و پدرانی که ممکن است خطر انتقال یک بیماری ژنتیکی به فرزندشان را داشته باشند، می توانند در کنار روش IVF ، از تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی (PGD) نیز استفاده کنند. این آزمایش که بر روی جنین های حاصل از لقاح مصنوعی انجام می پذیرد، به طور چشمگیری شانس ابتلای جنین به اختلالات ژنتیکی یا ناهنجاری های کروموزمی را کاهش می دهد.

مرحله پنجم: انتقال جنین و لانه گزینی

در این مرحله، داخل رحم مادر با سونوگرافی مشاهده می شود و جنین ها (به دلیل خطرات چند قلوزایی تعداد جنین های قابل انتقال را کم می کنند) با کمک لوله کاتتر هدایت می شوند و به داخل رحم مادر منتقل می گردند. مرحله ی انتقال جنین به داخل رحم بدون درد است و مانند انجام تست پاپ اسمیر، نیازی به داروی آرامبخش یا بیهوشی ندارد. لانه گزینی معمولا شش تا ده روز بعد از خارج کردن تخمک رخ می دهد. دقت به این موضوع نیز مهم است که با بالا رفتن سن مادر نرخ لانه گزینی نیز کاهش پیدا می کند.

آیا آی وی اف عوارض دارد؟

·       لقاح مصنوعی خطر چند قلوزایی را چند برابر می کند زیرا بیش از یک جنین به رحم مادر منتقل می شود

·       احتمال زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد

·       سندرم تحریک بیش از حد تخمدان

·       سقط جنین

·       عوارض مرحله ی پانکچر یا تخمک گیری

·       حاملگی خارج از رحم

·       نقایص هنگام تولد

·       سرطان

مزایای IVF چیست؟

این روش باروری روشی قدیمی است و به طور گسترده مطالعاتی بر روی کودکانی که از این طریق متولد شده اند، تا به حال صورت گرفته و مشکلات و مسائل پزشکی پیدا شده در کودکان، به طور مستقیم مربوط به بارداری به این شیوه نبوده است و معمولا دلایل دیگری داشته اند. این روش درمان هیچ ارتباطی در ابتلای بیماران به سرطان ندارد. هرچند که داروهای باروری در مواردی منجر به افزایش احتمال ابتلا به سرطان در زنان می شوند.

تعیین جنسیت قطعی در روش IVF :

یکی از مزایای روش IVF توانایی انتخاب جنسیت جنین است. آزمایش های پیش از لانه گزینی PGD یک تکنیک برای تشخیص بیماری های ژنتیکی و تعیین جنسیت جنین است. روش آزمایش به این صورت است که:

·        ابتدا از جنین هایی که به مدت پنج روز رشد کرده اند، تعدادی سلول به روش میکروسکوپی گرفته می شود و سپس جنین ها فریز می شوند.

·        در این مرحله که حدودا یک هفته زمان می برد، DNA سلول ها را بررسی می کنند تا بیماری های ژنتیکی مشخص شود.

·        جنین های سالم و با جنسیت مورد نظر والدین در رحم مادر کاشته می شوند.

 باید ها و نباید های این روش ناباروری

طول درمان به این روش از سه ماه قبل از عملیات تخمک گیری صورت می گیرد. در واقع آنچه سه ماه قبل انجام می دهید بیشترین تاثیر را در موفقیت شما دارد. شما باید بدنی سالم و قوی داشته باشید. ویتامین ها و رژیم غذایی مناسب باروری بسیار مهم هستند.

بعد از انتقال جنین به رحم مادر نیاز به پرهیز یا رژیم خاصی وجود ندارد. درواقع اعتدال در خوردن همیشه مفید است. شما قرار نیست خوردن هیچ یک از خوراکی ها را قطع کنید مثلا هیچ گونه مواد قندی نخورید، یا چای مصرف نکنید! در واقع با رعایت اعتدال و داشتن تمامی مواد در رژیم غذایی روزانه می توانید بهترین بارداری را تجربه کنید. البته بهتر است فعالیت های ورزشی سنگین نداشته باشید. اما برای انجام فعالیت های روزانه هیچ منعی وجود ندارد.

درصد موفقیت IVF چقدر است؟

سن مادر : یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در موفقیت باروری سن مادر است درصد موفقیت در مادران کمتر از 35 سال 41.3% و سنین بین 35 تا 37 سال 31.7% و سنین 38 تا 40 سال 21.6% و سنین 41 تا 42 سال 10.6% می باشد.

زمان لقاح مصنوعی : خانم هایی که چندین بار این روش بارداری را امتحان کرده باشند و موفق نشده باشند، نسبت به خانم هایی که برای اولین بار IVF انجام می دهند، شانس موفقیتشان کمتر است. و یا خانم هایی که قبلا تجربه بارداری را داشته اند، نسبت به خانم هایی که تجربه زایمان نداشته اند، شانس موفقیت بالاتری دارند.

دلایل ناباروری: اگر خانمی به دلیل اندومتریوز نابارور باشد، با احتمال کمتری نسبت به بقیه که دلایل دیگری دارند، به کمک این روش باردار می شود.

ارما طب به عنوان شرکت گردشگری سلامت خدمات پزشکی مانند درمان ناباروری ارائه می کند که شما می توانید سوالاتتان را از طریق آدرس ایمیل

 info@ermateb.com

و توییتر به آدرس

 https://twitter.com/Ermateb_Farsi

و یا مراجعه به سایت قسمت پرسش و پاسخ آنلاین با متخصصین ارماطب درمیان بگذارید. متخصصین ما به صورت 24 ساعته پاسخگوی سوالات شما هستند.

بیشتر بخوانید:

تعیین جنسیت جنین با غربالگری ژنتیکی