زوج هایی که تحت درمان ناباروری با کمک روش لقاح مصنوعی (IVF) در ارماطب هستند، انجام آزمایش ژنتیک یک گزینه بسیار مهم در روند درمان است. آزمایش ژنتیک قبل از لانه گزینی، آزمایشی است که قبل از انتقال جنین ها به رحم مادر روی آنها انجام می گیرد.
آزمایش ژنتیک به دو دسته تقسیم می گردد:
1. غربالگری ژنتیکی قبل از لانه گزینی (PDS).
2. تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی (PGD).
حال به توضیح کامل هر کدام از این روش ها می پردازیم :
غربالگری ژنتیکی قبل از لانه گزینی (PGS) چیست و چگونه انجام می شود؟
آزمایش PGS یک اقدام پیشگیرانه به منظور تشخیص و شناسایی ناهنجاری های کروموزومی در جنین می باشد (ناهنجاری های کروموزومی مانند سندروم داون و...). در مواردی هم که حتی هیچ کدام از والدین بیماری یا ناهنجاری ژنتیکی نداشته باشند، باز این آزمایش توصیه می شود. در واقع این آزمایش یک مطالعه ی ژنتیکی روی جنین های تولید شده در فرایند IVF است که در نهایت هدف ما کمک به شما در داشتن یک بارداری موفق و یک کودک سالم است.
پس از انجام لقاح در آزمایشگاه، از جنین ها در روز پنجم یا ششم رشد آنها نمونه برداری انجام می شود. به این صورت که چند سلول از هر جنین استخراج و تجزیه و تحلیل می شود. در واقع هر سلول باید دارای 23 جفت کروموزوم یا در مجموع 46 عدد کروموزوم باشد. این آزمایش تمام 23 جفت کروموزوم ها را بررسی می کند از جمله دو کروموزوم جنسی (X , Y)که جنسیت جنین را تعیین می کنند. همچنین با کمک این آزمایش می توان فهمید که نسخه های اضافی یا از دست رفته ی کروموزوم ها در هر جنین وجود دارند.
یک نمونه از هر جنین جهت بررسی های لازم به آزمایشگاه فرستاده می شود( جنین ها در شرایط آزمایشگاهی تا آماده شدن نتایج آزمایش باقی می مانند ). بعد از انجام آزمایش PGS نتایج برای پزشک ارسال می شود و پزشک طبق نتایج آزمایش می تواند شناسایی کند که کدام جنین باید به رحم مادر منتقل شود. جنین های انتخابی از نظر سلامت کروموزوم ها هستند و اگر مادر و پدر درخواست جنسیت خاصی را برای فرزند خود داشته باشند می توانند در این مرحله جنسیت را انتخاب کنند. معمولا والدینی که سن بالاتری دارند، بیشتر تمایل به انتخاب جنسیت فرزندانشان دارند که برای مثال از دختر و پسر هر دو را داشته باشند.
انجام پی جی اس (PGS) به چه کسانی توصیه می شود؟
در کل این آزمایش تعداد کروموزوم های جنین را بررسی می کند و می تواند برای همه مفید باشد زیرا بعد از هر انتقال می تواند خطر سقط را کاهش داده و نرخ حاملگی را افزایش دهد اما به طور ویژه در موارد زیر توصیه می گردد:
· زوج هایی که قبلا در روش لقاح مصنوعی شکست داشته اند یا فرایند کاشت صحیح و کامل انجام نشده است.
· زوج هایی که علاقمندند جنسیت فرزند خود را تعیین کنند.
· زوج هایی که می خواهند فقط کاشت یک جنین انجام شود.
· مادرانی که سابقه سقط های مکرر داشته اند.
· مادرانی که 35 سال به بالاتر هستند.
تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی (PGD) چیست و چگونه انجام می شود؟
تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی یک فناوری تولید مثلی است که در طی مراحل IVF انجام می شود. هدف از آن، افزایش احتمال بارداری و زایمان موفق است. درواقع PGD یک آزمایش ژنتیکی بر روی سلول های خارج شده از جنین برای کمک به انتخاب بهترین آنها و جلوگیری از انتقال بیماری های ژنتیکی از طرف مادر و پدر می باشد.
PGD به چه کسانی توصیه می شود؟
· زوج هایی که در معرض خطر ابتلا به ناهنجاری های کروموزومی یا اختلالات ژنتیکی خاصی باشند.
· مادرانی که چندین سقط داشته اند.
· مادرانی که در بارداری قبلی خود با ناهنجاری های کروموزومی در جنین مواجه شده اند.
· مادران بالای 38 سال .
· پدران مبتلا به برخی از ناهنجاری های اسپرم.
PGD می تواند مشخص کند کدام جنین تحت تاثیر اختلالات کروموزومی قرار گرفته و یا قرار نگرفته است و یا ناقل آن بیماری (در صورت وجود) است. پس از انجام این آزمایش، فقط جنین های فاقد این بیماری ها برای انجام بارداری به رحم منتقل می شوند.
مراحل انجام آزمایش PGD چیست؟
بعد از رشد جنین ها در آزمایشگاه، آنها برای پنج تا شش روز رشد می کنند. در روز پنج یا شش نمونه برداری از PGD روی تمام جنین هایی که به طور مناسبی رشد کرده اند، انجام می شود. با بیوپسی و خارج کردن چند سلول از لایه های سلول هایی که در حال خارج شدن از جنین در این مرحله از رشد است. سپس نتایج آزمایش به پزشک و مادر و پدر گزارش می شود و تصمیم نهایی برای انتقال جنین با توجه به نتیجه ی آزمایش با مشورت پزشک و تیم ژنتیک توسط والدین انجام می گیرد.
عوارض نمونه برداری از جنین چیست؟
در جنین هایی که آزمایش PGD کروموزومی روی آنها انجام می شود، در واقع این انتظار می رود که به دلیل اختلالات کروموزومی میزان سقط کم تری داشته باشیم زیرا بیشتر ناهنجاری ها با کمک PGD قبل از انتقال جنین به رحم مشخص می شود. از بین بردن تعداد کمی از سلول های لایه های سلولی رویان اولیه توانایی آن رویان را برای تبدیل شدن به یک بارداری کامل و طبیعی تغییر نمی دهد. پس در واقع پاسخ به این سوال که آیا نمونه برداری از جنین خطرناک است ؟ خیر بنابر میلیون ها آزمایش روی جنین های مختلف در سراسر دنیا خطری برای جنین ندارد.
تفاوت PGD و PGS چیست؟
PGS ، اگر اختلالات بالقوه و ذاتی ارثی در سلول های نمونه برداری شده از جنین وجود نداشت، آنها را برای بررسی ناهنجاری های احتمالی ژنتیکی و اینکه تشخیص داده شود جنین دارای تعداد کروموزوم های معمول در یک سلول می باشد، تجزیه و تحلیل می کنند.
PGD ، مانند روند آزمایش PGS است و برای تشخیص اختلالات خاصی که احتمال انتقال آنها از مادر و پدر به فرزند یا فرزندان آنها زیاد است و یا اینکه جنین دارای جهش ژنتیکی باشد، استفاده می شود.
از پی جی دی PGD و پی جی اس PGS برای تشخیص چه بیماری هایی استفاده می شود؟
سندروم داون، سندرم ترنر، بیماری تی ساکس، فیبروزسیستیک، سندرم ادوارد، آتروفی عضلانی نخاعی، بیماری های مرتبط با کروموزوم x، تالاسمی، هموفیلی، سندروم کلاین فلتر
کارشناسان ما در ارماطب، آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان به صورت 24 ساعته می باشند. کلیه خدمات مربوط به ناباروری اعم از تعیین جنسیت، روش های مختلف آزمایشگاهی جهت تشخیص ناباروری و ... در این مرکز صورت می گیرد.
شما می توانید پرسش های خود را در زمینه ناباروری از طریق ارسال به آدرس ایمیل
و آدرس توییتر
https://twitter.com/Ermateb_Farsi
و همچنین از طریق چت آنلاین با مشاورین ارماطب در میان بگذارید تا در اسرع وقت با شما تماس گرفته شود.
بیشتر بخوانید:
5 مرحله لقاح مصنوعی با روش ivf