فشار خون حاملگی

کنترل فشار خون همیشه از اهمیت به خصوصی برخوردار بوده است. در موقعیت های خاص نیز لزوم توجه به آن افزایش می یابد. دوران بارداری یکی از این موقعیت ها است که باید در آن به فشار خون مادر توجه شود زیرا علاوه بر سلامتی مادر بر سلامتی کودک نیز تاثیر می گذارد.

در این مقاله از ارماطب سعی داریم با اطلاعات مفیدی درباره فشار خون و کنترل آن در دوران بارداری و نیز ارائه اطلاعاتی درباره فشار خون بالا و نحوه درمان آن قدمی برای سلامت مادران و جنین ایشان برداریم.

کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان (ACOG) بیان می کند که فشار خون یک زن باردار نیز باید در محدوده سالم کمتر از 120/80 میلی متر جیوه باشد.

کاملاً طبیعی است که فشارخون شما در دوران بارداری اندکی تغییر داشته باشد اما ردیابی و مدیریت فشار خون در طول بارداری بسیار مهم است.

فشار خون بارداری چیست؟

عوامل خطر فشار خون بالا در دوران بارداری

علائم فشار خون بالا در بارداری

عوارض فشار خون بالای حاملگی

تشخیص و درمان فشار خون حاملگی

پیشگیری از فشار خون بالای بارداری

فشار خون بالا بارداری چیست؟

فشار خون میزان فشاری است که خون با هر ضربان قلب به دیواره رگ های خونی وارد می کند. زمانی که خون، فشار بیشتری نسبت به حالت عادی به دیواره شریان وارد می کند فشار خون بالا تجربه می شود که در حدود 6 درصد از بارداری ها رخ می دهد.

افرادی که با فشار خون بالا درمان نشده زندگی می کنند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به حمله قلبی، سکته مغزی یا سایر مشکلات سلامتی مانند بیماری کلیوی هستند.

در دوران بارداری، فشار خون بالا به عنوان فشار خون بارداری نیز شناخته می شود. فشار خون بارداری در صورتی رخ می دهد که فشار خون زن در 20 هفته اول بارداری در محدوده طبیعی باشد و سپس در نیمه دوم بارداری به 140/90 میلی متر جیوه یا بالاتر برسد.

فشار خون بارداری می تواند به پره اکلامپسی تبدیل شود. این وضعیت اغلب در زنان جوان با اولین بارداری رخ می دهد. پره اکلامپسی زمانی تشخیص داده می شود که میزان پروتئین در ادرار خانم مبتلا به فشار خون حاملگی افزایش یافته باشد.

عوامل خطر فشار خون بالای بارداری

کارشناسان علت دقیق فشار خون بارداری را نمی دانند، اما مواردی که بر فشار خون بالا در دوران حاملگی تاثیرمی گذارند و ان را تشدید می کنند عبارت اند از:

بیماری کلیوی

مادر جوانتر از 20 یا بزرگتر از 40 سال

داشتن نژاد آفریقایی آمریکایی

دیابت

سابقه فشار خون بالا

آبستنی چند قلو

در بیشتر موارد، فشار خون بالا پس از زایمان از بین می رود. توجه کنید زنانی که قبل از بارداری فشار خون بالایی دارند باید با پزشک یا ماما مشورت کنند. پزشک نیز باید مادر و جنین را زیر نظر داشته باشد تا مطمئن شود که در طول بارداری ایمن هستند.

علائم فشار خون حاملگی

موارد زیر شایع ترین علائم فشار خون بالا در دوران بارداری است. با این حال، هر زن بارداری ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کند و یا حتی بیمار مبتلا به فشار خون بارداری ممکن است کاملاً بدون علامت باشد.

علائم به طور کلی شامل موارد زیر هستند:

فشار خون افزایش یافته طی اندازه گیری

عدم وجود یا وجود پروتئین در ادرار (برای تشخیص فشار خون بارداری یا پره اکلامپسی)

ادم (تورم)

افزایش وزن ناگهانی

تغییرات بینایی مانند تاری دید یا دوبینی حالت تهوع و استفراغ

درد سمت راست بالای شکم یا درد در اطراف معده

ادرار کردن به مقدار کم

تغییرات در تست های عملکردی کبد یا کلیه

همچنین اگر فشار خون بالا در نتیجه پره اکلامپسی رخ دهد، علائم رایج عبارتند از:

تورم، به خصوص در دست ها یا صورت

سردردی که با دارو برطرف نمی شود.

افزایش وزن سریع

اختلالات بینایی استفراغ یا حالت تهوع که بعد از هفته بیستم بارداری شروع یا بدتر می شود.

عوارض فشار خون بالای بارداری

فشار خون بالای حاملگی با توجه به اینکه نرمال و عادی نیست می تواند عوارضی را در پی داشته باشد و از وجوه مختلفی نگران کننده است.

اختلال عملکرد اندام ها:

با فشار خون بالا، مقاومت عروق خونی افزایش می یابد. این مسئله ممکن است جریان خون را در بسیاری از اندام های بدن مادر از جمله کبد، کلیه ها، مغز، رحم و جفت مختل کند.

همچنین پره اکلامپسی و سایر اختلالات فشار خون بارداری معمولاً بعد از هفته بیستم بارداری رخ می دهد و می تواند منجر به مشکلاتی در کبد، کلیه یا سایر اندام ها شود.

اختلال زایمان:

فشار خون بالا در دوران حاملگی بر نحوه زایمان نیز اثر گذاشته و ممکن است باعث زایمان زودرس شود و یا نیاز به اناجم عمل سزارین باشد.

آسیب به جنین:

مشکلات دیگری نیز وجود دارد که ممکن است در نتیجه فشار خون شدید حاملگی یعنی قطعات فشار خون بالاتر از 160/110 میلی متر جیوه ایجاد شود:

مثلا جداشدگی جفت (جدا شدن زودرس جفت از رحم) ممکن است در برخی از بارداری ها رخ دهد.

فشار خون بارداری همچنین می تواند منجر به مشکلات جنینی از جمله محدودیت رشد داخل رحمی (رشد ضعیف جنین) و مرده زایی شود.

در صورت عدم درمان، فشار خون شدید حاملگی باعث تشنج خطرناک (اکلامپسی) و حتی مرگ مادر و جنین می شود.

به دلیل این خطرات، ممکن است لازم باشد که نوزاد زودتر و قبل از هفته 37 بارداری به دنیا بیاید.

 تشخیص و درمان فشار خون بالای بارداری

ابتدا فشار خون توسط روش های زیر تشخیص داده می شود و سپس به صلاحدید پزشک روند درمانی آغاز می گردد.

تشخیص و آزمایشات فشارخون بارداری

اندازه گیری فشار خون

آزمایش ادرار برای ردیابی پره اکلامپسی

ارزیابی ادم

اندازه گیری مکرر وزن

آزمایش عملکرد کبد و کلیه برای ردیابی پره اکلامپسی

آزمایش لخته شدن خون برای ردیابی پره اکلامپسی

درمان فشار خون بارداری

درمان خاص فشار خون بارداری توسط پزشک بر اساس موارد زیر تعیین می شود:

بارداری، سلامت کلی و سابقه پزشکی مادر

وسعت بیماری

تحمل مادر برای داروها، رویه ها یا درمان های خاص

انتظارات برای سیر بیماری

نظر یا ترجیح مادر

هدف از درمان، جلوگیری از بدتر شدن وضعیت و ایجاد عوارض دیگر است. پروسه درمان می تواند شامل موارد زیر باشد:

1- استراحت و خوابیدن در خانه

2- بستری شدن در بیمارستان (چون ممکن است پرسنل و تجهیزات تخصصی لازم باشد)

3- سولفات منیزیم (یا سایر داروهای ضد فشار خون برای فشار خون بارداری در صورتی که فشار خون در محدوده شدید باشد)

4- نظارت بر جنین (برای بررسی سلامت جنین):

شمارش حرکات جنین: پیگیری ضربات و حرکات جنین به طوری که تغییر در تعداد ممکن است به این معنی باشد که جنین تحت استرس است.

تست بدون استرس: آزمایشی که ضربان قلب جنین را در پاسخ به حرکات جنین اندازه گیری می کند.

مشخصات بیوفیزیکی: آزمایشی که ترکیبی از تست بدون استرس با سونوگرافی برای مشاهده جنین است.

مطالعات جریان داپلر: نوعی سونوگرافی که از امواج صوتی برای اندازه گیری جریان خون در رگ خونی استفاده می کند.

5- ادامه آزمایشات آزمایشگاهی ادرار و خون (برای تغییراتی که ممکن است نشانه بدتر شدن فشار خون بارداری یا پیشرفت به پره اکلامپسی باشد)

6- داروهایی به نام کورتیکواستروئیدها که ممکن است به بلوغ ریه های جنین کمک کند (نابالغی ریه مشکل اصلی نوزادان نارس است)

پیشگیری از فشار خون بالای دوران بارداری

راه های مختلفی برای کنترل ایمن فشار خون توسط یک زن باردار وجود دارد که انجام آن ها تا حدودی باعث آگاهی مادر از وضعیت خود شده و حتی اگر علائم فشار خون بالا مشاهده شد، تشخیص زودهنگام از ایجاد عوارض بدتر جلوگیری می کند.

توجه داشته باشید که همیشه نمی توان از فشار خون بالا جلوگیری کرد، اما فرد می تواند اقداماتی را انجام دهد تا فشار خون خود را قبل و در طول بارداری در سطح نرمال نگه دارد.

این اقدامات عبارت اند از:

اندازه گیری فشار خون در خانه

انجام تمامی معاینات پزشکی

مصرف غذاهای غنی از مواد مغذی و پرهیز از نمک، غذاهای فرآوری شده و قندهای افزوده

صحبت با یک پزشک یا ماما قبل از بارداری در مورد هر گونه مشکل سلامتی موجود و دریافت داروهای بی خطر

خودداری از مصرف مشروبات الکلی، سیگار کشیدن و استفاده تفریحی مواد مخدر

فعالیت از طریق پیاده روی یا سایر تمرینات فعال به جز در موارد استثنا

اما اگر با با وجود این مراقبت ها نیز مادر، فشار خون بالای دوران باداری را نجربه کرد باید از تمام دستورالعمل های ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود پیروی کرده و در صورت بروز هرگونه تغییر در فشار خون یا احساسات خود به پزشک یا ماما اطلاع دهد.

مجموعه ارماطب با داشتن تیم متخصص و ماهر اعم از پزشکان و پرستاران توانمند می تواند شما مادران عزیز را در دوران بارداری همراهی کرده با ارائه دستورالعمل های مراقبتی و نیز پیگیری شرایطتان، سلامت مادر و جنین را تضمین کند.

برای دریافت بهترین و با کیفیت ترین امکانات و خدمات در زمینه پزشکی و سلامت کافی است با ارماطب در تماس باشید.

مقالات مرتبط:

آشنایی با فشار خون

پرستاری از مادر باردار در منزل