بیماری گاستریت چیست

مشکلات گوارشی و التهاب های این سیستم از شایع ترین مشکلات نسل امروز هستند . به طور کلی سیستم گوارش بدن انسان از دهان و دندان ها شروع و تا مرحله دفع غذا از انتهای روده بزرگ ادامه دارد . هر گونه اختلال در یکی از اجزای این سستم به راحتی می تواند زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد .

این اختلال می تواند طیف گسترده ای از موارد بزرگ و جدی مانند تومور ها و سرطان های خوش خیم و بدخیم تا مواردی که جزئی تر و شایع تر هستند مانند التهاب ها و دل درد های معمولی باشند .

در این مقاله می خواهیم درمورد التهاب مخاط معده یا به عبارت علمی تر " گاستریت " را بررسی کنیم . پس با ما همراه باشید :

گاستریت چیست ؟

گاستریت در واقع التهاب مخاط معده است؛ مخاط معده نوعی بافت پوششی است که از بافت و سلول های معده در برابر اسید قوی آن محافظت می کند . مانند هر بیماری دیگر که به دو حاد و مزمن یافت می شود؛ شکل حاد این بیماری، ناگهانی و شدید است در حالی که فرم مزمن آن آهسته تر و طولانی مدت تر است همچنین در صورت عدم درمان می تواند سال ها به طول بینجامد .

گاستریت فرسایشی شکل شایع تری از این بیماری است؛ در این حالت التهاب چندانی ایجاد نمی شود اما می تواند منجر به خونریزی و زخم در مخاط معده شود .

علت ابتلا به گاستریت چیست ؟

وجود ضعف در دیواره معده و نازک شدن آن موجب آسیب زدن اسید معده به دیواره و ایجاد گاستریت و ورم می شود . عفونت باکتریایی دستگاه گوارش نیز می تواند باعث ورم معده شود. شایع ترین عفونت باکتریایی که باعث ایجاد آن می شود، H. pylori  است؛ بافت هدف این باکتری مخاط داخلی معده است و می تواند از طریق آب یا غذا و همچنین فرد به فرد منتقل شود .

برخی شرایط و فعالیت ها ممکن است خطر ابتلا به گاستریت را افزایش دهند :

ü     مصرف شدید الکل

ü     استفاده مداوم از NSAID ها مانند ایبوپروفن و آسپرین

ü     مصرف کوکائین

ü     سن؛ زیرا لایه معده به طور طبیعی با افزایش سن نازک می شود

ü     مصرف دخانیات

ü     فشار

ü     اختلالات خود ایمنی

ü     اختلالات گوارشی مانند بیماری کرون

ü     عفونت های ویروسی

علائم گاستریت چیست ؟

گاستریت در تمامی افراد علائم قابل توجهی ایجاد نمی کند و ممکن است این علائم بارز در یک فرد دیده نشود . اما به طور کلی، شایع ترین علائم موارد زیر هستند :

ü     تهوع و استفراغ

ü     احساس پری در بالای شکم ، به ویژه بعد از غذا خوردن

ü     سوء هاضمه

افرادی که گاستریت فرسایشی دارند؛ ممکن است علائم متفاوتی را تجربه کنند :

ü     مدفوع سیاه و قیری

ü     استفراغ خون یا موادی که شبیه تفاله قهوه است

درمان گاستریت :

انتخاب درمان صحیح برای گاستریت قبل از هر چیزی نیازمند دانستن علت بیماری است .

مثلا اگر گاستریت به علت استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) یا داروهای دیگر است؛ قطع استفاده از این دارو ها به سادگی موجب تسکین علائم در فرد بیمار خواهد شد . اما بهتر است این قطع مصرف خودسرانه انجام نشود و حتما با پزشک مشورت شود .

معمولا درمان های آنتی بیوتیکی برای مشکلات معده بسیار رواج دارد مثلا پزشکان برای از بین بردن ورم معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری نیز از آنتی بیوتیک ها استفاده می کنند تا به طور کامل باکتری ها را از بین ببرند اما برای گاستریت به غیر از درمان های آنتی بیوتیکی از چندین نوع درمان دیگر نیز می توان استفاده کرد :

·        مهار کننده های پمپ پروتون :

داروهایی که مهار کننده های پمپ پروتون نامیده می شوند با مسدود کردن سلول هایی که اسید معده را ایجاد می کنند عمل می کنند. مهار کننده های رایج پمپ پروتون عبارتند از :

ü     امپرازول (Prilosec)

ü     لانسوپرازول (Prevacid)

ü     اسومپرازول (نکسیوم)

با این حال، استفاده طولانی مدت از این داروها، به ویژه در دوزهای بالا، می تواند منجر به افزایش خطر شکستگی ستون فقرات، لگن و مچ شود. همچنین می تواند منجر به افزایش خطر نارسایی کلیوی شود . زوال عقل و کمبود مواد مغذی از دیگر عوارض این داروهاست .

·        داروهای کاهش دهنده اسید معده و آنتی اسید ها:

فاموتیدین یکی از نمونه های دارویی است که میزان اسید تولید شده در معده را کاهش می دهد؛ با کاهش اسید، درد معده نیز کم می شود و به معده فرصت ترمیم می دهد .

دارو های ضد اسید، از طریق خنثی سازی اسید معده عمل می کنند . برخی از داروهای ضد اسید ممکن است باعث اسهال یا یبوست شوند، بنابراین در صورت مشاهده هر یک از این عوارض جانبی با پزشک خود مشورت کنید.

·        پروبیوتیک ها :

تحقیقات نشان می دهد که پروبیوتیک ها به بازسازی فلور گوارشی و بهبود زخم معده کمک می کنند. با این حال، هیچ مدرکی مبنی بر تأثیر آنها بر ترشح اسید وجود ندارد.

روش های تشخیص گاستریت ؟

پزشک پس از انجام معاینات فیزیکی و گرفتن سابقه خانوادگی و شرح حال بیمار ممکن است درخواست انجام آزمایش های زیر را برای بررسی وجود هلیکوباکتر پیلوری داشته باشد :

ü     آزمایش خون

ü     آزمایش تنفس

ü     آزمایش مدفوع

همجنین برای بررسی اینکه التهاب در کدام قسمت دستگاه گوارش است پزشک می تواند از آندوسکوپی برای مری، معده و دوازدهه استفاده کند . پزشک ممکن برای بررسی بیشتر بافت معده از آن نمونه گیری انجام دهد و ان را برای پاتولوژیست ارسال کند. پاتولوژیست این نمونه را برای هر چیز غیر معمول زیر میکروسکوپ بررسی می کند.

آزمایش تنفسی اوره از دیگر روش های تشخیص است . این مورد همچنین با بلعیدن کپسول اوره و بررسی اینکه آیا در اتم های کربن دی اکسید را خارج می کنید یا خیر قابل اجراست .

عوارض گاستریت چه هستند ؟

·        کم خونی

·        کمبود ویتامین B12 ، ویتامین D ، اسید فولیک ، ویتامین C ، روی ، کلسیم و منیزیم

·        خونریزی در معده

·        سوراخ شدن داخل معده

·        زخم معده

·        متاپلازی معده و دیسپلازی

·        کلر هیدریا، که مانع از تولید اسید معده برای هضم مناسب غذا می شود

·        سرطان هایی مانند آدنوکارسینوما (سرطان معده)، لنفوم بافت لنفاوی مرتبط با مخاط (MALT) و تومورهای عصبی و غدد درون ریز (NET)

برای پیشگیری از گاستریت چه کنیم ؟

·        حفظ عادات بهداشتی خوب : عادت هایی مانند شستن دست ها در کاهش خطر ابتلا به عفونت H.pylori کمک کننده است .

·        به سلامت روان خود اهمیت بدهید : شیوه های کاهش استرس به سلامت سیستم گوارش شما کمک می کند .

·        وعده های غذایی خود را کم حجم تر و منظم تر کنید

·        از مصرف غذا های سرخ شده، شور، تند خودداری کنید

·        الکل و کافئین را محدود کنید

·        اگر سیگار می کشید در اولین فرصت آن را ترک کنید