فیزیولوژی قاعدگی

دستگاه تناسلی زن، برخلاف مردان، تغییرات چرخه ای منظمی را نشان می دهد که از نظر غایت شناختی ممکن است به عنوان آمادگی دوره ای برای بارداری و لقاح در نظر گرفته شود. در پستانداران و انسان ها، سیکل یک چرخه قاعدگی است و بارزترین ویژگی آن خونریزی دوره ای واژینال است که با ریزش مخاط رحم (قاعدگی) اتفاق می افتد.

طول چرخه قاعدگی بسیار متغیر است، اما یک رقم متوسط از شروع یک دوره قاعدگی تا شروع دوره بعدی 28 روز است. با استفاده رایج، روزهای چرخه با شمارش مشخص می شود که از روز اول قاعدگی شروع می شود. این رخداد در سنین بلوغ شروع می شود و از سنین 10 تا 16 سالگی متغیر است و در سن متوسط 51 سالگی در یائسگی به پایان می رسد.

چرخه قاعدگی

چرخه قاعدگی متوسط 28 روز طول می کشد، از اولین روز خونریزی قاعدگی شروع می شود و درست قبل از دوره قاعدگی بعدی به پایان می رسد. نیمه اول متغیر این چرخه فاز فولیکولی نامیده می شود و با افزایش تولید هورمون محرک فولیکول (FSH) مشخص می شود که منجر به انتخاب یک فولیکول غالب می شود که برای رها شدن از تخمدان آماده می شود.

در تخمدانی که عملکرد طبیعی دارد، تولید همزمان استروژن از فولیکول غالب منجر به افزایش هورمون لوتئینیزه کننده (LH) می شود که در نتیجه تخمک گذاری و آزاد شدن فولیکول غالب از تخمدان و شروع فاز لوتئینه کننده تخمک گذاری انجام می شود.

برای دریافت مشاوره رایگان کلیک کنید

واتس آپ

+989222938678

عملکرد چرخه قاعدگی

هورمون ها به صورت بازخورد منفی و مثبت برای کنترل چرخه قاعدگی ترشح می شوند. ترشح هورمون در هیپوتالاموس (ناحیه ای در مغز) شروع می شود، جایی که هورمون آزادکننده گنادوتروپین به محض شروع بلوغ، به شکلی افزایش یافته و ترشح می شود.

سپس گنادوتروپین به غده هیپوفیز منتقل می شود و موجب ترشح هورمون های محرک فولیکول (FSH) و لوتئین کننده (LH) می دهد. در داخل فولیکول تخمدان، 2 نوع سلول مسئول تولید هورمون وجود دارد.

هورمون لوتئین کننده (LH) دسته ای از سلول ها را برای ترشح هورمون های پروژسترون و آندروستندیون تحریک می کند. هنگامی که آندروستندیون ترشح می شود، هورمون به سلول های مجاور منتشر می شود و در اینجا FSH دسته دوم سلول ها را تحریک می کند تا آندروستندیون را به تستوسترون تبدیل کند.

مکانیسم چرخه قاعدگی

فاز 1: فولیکولار، یا مرحله تکثیر کننده

مرحله اول چرخه قاعدگی فاز فولیکولی است. از روز اول تا 14 روز سیکل قاعدگی، براساس میانگین مدت 28 روز رخ می دهد. تغییر در طول چرخه قاعدگی به دلیل تغییرات در طول فاز فولیکولی رخ می دهد. 

هورمون اصلی در این مرحله استروژن است. افزایش این هورمون با تنظیم دگرگونی گیرنده های FSH درون فولیکول در ابتدای چرخه اتفاق می افتد. هدف از این مرحله رشد لایه آندومتر رحم است. همچنین این مرحله برای ایجاد محیطی دوستانه و مفید برای اسپرم های ورودی احتمالی ضروری است.

در طی این مرحله، یک فولیکول اولیه شروع به بالغ شدن به یک فولیکول گراف می کند. فولیکول های اطراف شروع به انحطاط می کنند، این زمانی است که فولیکول گراف به فولیکول بالغ تبدیل می شود. این فولیکول را برای تخمک گذاری تنظیم می کند.

فاز 2: مرحله لوتئال یا ترشحی

مرحله بعدی چرخه قاعدگی فاز لوتئال یا ترشحی است. این مرحله همیشه از روز 14 تا روز 28 چرخه اتفاق می افتد. پروژسترون تحریک شده توسط LH هورمون غالب در این مرحله برای آماده سازی جسم زرد و آندومتر برای کاشت تخمک بارور شده احتمالی است.

جسم زرد ساختاری است که در تخمدان در محل فولیکول بالغ تشکیل شده است. آندومتر با افزایش ذخیره عروقی و تحریک ترشحات مخاطی بیشتر آماده می شود. این امر با تحریک آندومتر توسط پروژسترون برای کاهش سرعت تکثیر آندومتر، کاهش ضخامت پوشش، انباشته شدن منابع انرژی به شکل گلیکوژن و ایجاد سطح بیشتر در داخل شریان های رحمی حاصل می شود.

برخلاف تغییرات مخاطی دهانه رحم که در مرحله فولیکولی و تخمک گذاری مشاهده می شود، پروژسترون باعث کاهش و ضخیم شده دهانه رحم از زمان سپری شدن دوره لقاح می شود و ورود اسپرم دیگر در اولویت نیست.

اگر حاملگی رخ بدهد، یک تخمک بارورشده در داخل رحم کاشته می شود و جسم زرد باقی می ماند و سطح هورمون را حفظ می کند. با این حال، اگر تخمک بارور شده ای کاشته نشود، جسم زرد پسرفت می کند و سطح پروژسترون به سرعت کاهش می یابد.

مرحله تخمک گذاری

تخمک گذاری همیشه 14 روز قبل از قاعدگی اتفاق می افتد. بنابراین، با یک چرخه متوسط 28 روزه، تخمک گذاری در روز 14 اتفاق می افتد. در این مرحله، سطوح بالای LH/FSH وجود دارد که موج LH نامیده می شود. در نتیجه فولیکول بالغ می شکند و یک تخمک آزاد می شود. 

تغییرات دهانه رحم همانطور که در مرحله فولیکولی شروع می شود بیشتر افزایش می یابد، و اجازه می دهد تا مخاط دهانه رحم افزایش یافته و آبکی تر برای تطبیق بهتر اسپرم احتمالی است.

قاعدگی نرمال

هنگامی که سطح هورمون کاهش می یابد، لایه آندومتر، همانطور که در طول چرخه قاعدگی تغییر کرده است، نمی تواند حفظ شود. این قاعدگی نامیده می شود که روز 0 تا 5 چرخه قاعدگی بعدی در نظر گرفته می شود. مدت قاعدگی متغیر است. 

خون قاعدگی عمدتا شریانی است و تنها 25 درصد خون آن خون وریدی است. مدت معمول قاعدگی 3 تا 5 روز است، اما قاعدگی به اندازه 1 روز و تا 8 روز می تواند در یک زن طبیعی رخ دهد. میزان از دست دادن خون می تواند از لکه بینی خفیف تا 80 میلی لیتر و میانگین آن 30 میلی لیتر باشد.

از دست دادن بیش از 80 میلی لیتر خون غیر طبیعی در نظر گرفته می شود. عوامل مختلفی می توانند بر میزان جریان خون تاثیر بگذارند، از جمله داروها، ضخامت لایه آندومتر رحم، اختلالات خونی و اختلالات لخته شدن خون و ....

چرخه قاعدگی غیرطبیعی 

در برخی موارد، تخمک گذاری در طول چرخه قاعدگی انجام نمی شود. این چرخه ها، چرخه های عدم تخمک گذاری نامیده می شوند و برای 12-18 ماه اول پس از قاعدگی (وقوع اولین قاعدگی) و دوباره قبل از شروع یائسگی رایج هستند. 

هنگامی که تخمک گذاری اتفاق نمی افتد، معمولا جسم زرد یافت نمی شود و اثر پروژسترون بر روی آندومتر رحم وجود ندارد. با این حال، استروژن همچنان باعث رشد آندومتر می شود و آندومتر تکثیر شده به اندازه ای ضخیم می شود که تجزیه شود و شروع به ریزش کند. 

مدت زمانی که طول می کشد تا خونریزی رخ دهد در نوسان است، اما معمولا در کمتر از 28 روز از دوره قاعدگی قبلی رخ می دهد. این جریان نیز ناسازگار است و از اندک تا نسبتا زیاد متغیر است.

سندروم پیش از قاعدگی

سندروم پیش از قاعدگی دارای طیف وسیعی از علائم و نشانه ها از جمله نوسانات خلقی، حساس شدن سینه ها، میل به غذا، خستگی، تحریک پذیری و افسردگی است. تخمین زده می شود که از هر 4 زن، 3نفر سندروم پیش از قاعدگی را تجربه کرده اند.

علائم معمولا در یک الگوی قابل پیش بینی عود می کنند. اما تغییرات فیزیکی و احساسی که با سندروم پیش از قاعدگی تجربه می کنید ممکن است از اندکی قابل توجه تا شدید متفاوت باشد. اما در هر صورت با روش هایی می توان علائم سندروم پیش از قاعدگی را تخفیف دهید.

دلایل سندروم پیش از قاعدگی

اینکه دقیقا چه چیزی باعث سندروم پیش از قاعدگی می شود ناشناخته است، اما چندین عامل ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشد:

• تغییرات چرخه ای در هورمون ها. علائم و نشانه های سندروم پیش از قاعدگی با نوسانات هرومونی تغییر می کند و با بارداری یا یائسگی ناپدید می شود

• تغییرات شیمیایی مغز. نوسانات سروتونین، یک ماده شیمیایی مغز (انتقال دهنده عصبی) که گمان می رود نقش مهمی در حالت های خلقی بازی می کند، می تواند باعث بروز علائم سندروم پیش از قاعدگی شود.

• افسردگی. برخی از زنان مبتلا به سندروم پیش از قاعدگی شدید افسردگی تشخیص داده نشده دارند، اگرچه افسردگی به تنهایی همه علائم را ایجاد نمی کند.

آنچه در این مقاله بدان پرداخته شد، خلاصه ای از آشنایی با فیزیولوژی قاعدگی و تغییرات هورمونی و رحم طی چرخه قاعدگی می باشد. مجموعه ارماطب، بدلیل سابقه موفق و جلب اعتماد افرادی که برای خدمات درمانی و زیبایی به ایران و سایر کشورها مراجعه کرده اند، تصمیم براین گرفت تا چرخه خدمت را کامل تر کند لذا بواسطه ارتباط گسترده با مراکز مراقبتی در منزل، مجموعه درمانی ارماطب مفتخر است با تشکیل کادر درمانی قوی در زمینه درمانی پیشقدم باشد و به شما عزیزان ارائه خدمت کند. 

بنابراین، درصورتی که پس از مطالعه مقاله بالا، متوجه شدید که چرخه قاعدگی طبیعی رو تجربه نمی کنید و یا هرگونه مشکل غیرعادی در طی دوره قاعدگی برای شما رخ می دهد ، می توانید با کارشناسان ما در سایت در ارتباط باشید و سوالات خود را پیرامون چرخه قاعدگی بپرسید و در صورت نیاز، از خدمات درمانی و مشاوره ای ارماطب مرتبط با فیزیولوژی قاعدگی برخوردار شوید.

برای دریافت مشاوره رایگان کلیک کنید

واتس آپ

+989222938678