زخم جراحی

تمام افراد در طول زندگی ممکن است حداقل یک بار تجربه رفتن به اتاق عمل و انجام عمل جراحی را داشته باشند. مشخصا در تمامی جراحی ها، اثر قابل مشاهده زخم جراحی می باشد که نیاز به مراقبت و درمان دارد.

زخم جراحی بریدگی یا برشی در پوست است که معمولاً توسط چاقوی جراحی در حین جراحی ایجاد می شود. یک زخم جراحی می تواند نتیجه یک آب رفتگی در حین جراحی نیز باشد. زخم های جراحی از نظر اندازه بسیار متفاوت بوده و به نوع زخم و محل آن روی بدن بستگی دارد البته معمولا با بخیه بسته می شوند، اما گاهی اوقات باز می مانند.

در این مقاله از ارماطب به توضیح تمام جوانب زخم های جراحی از جمله تشخیص عفونت، عوامل خطر، عوارض و بهبودی خواهیم پرداخت.

انواع زخم جراحی و دلیل ایجاد

عفونت زخم جراحی

عوامل خطر ایجاد عفونت جراحی

علادم عام عفونت زخم جراحی

علائم خاص عفونت زخم جراحی

تشخیص عفونت زخم جراحی

عوارض زخم جراحی

پیشگیری و درمان عفونت زخم جراحی

انواع زخم جراحی و دلیل ایجاد ان ها

زخم های جراحی را بر اساس میزان آلودگی و تمیزی، خطر عفونت و محل زخم روی بدن به انواع زیر تقسیم بندی کرد:

زخم های نوع اول: زخم های تمیز هستند که هیچ نشانه ای از عفونت یا التهاب نشان نمی دهند. آن ها اغلب چشم، پوست یا سیستم عروقی را درگیر می کنند و جراحی بر اندام های داخلی صورت نمی گیرد.

زخم های نوع دوم: این زخم ها اگرچه پاک هستند ولی با احتمال آلودگی در نظر گرفته می شوند زیرا بر اندام های داخلی انجام می شوند. اگرچه زخم ممکن است علائم عفونت را نشان ندهد، اما به دلیل محل قرارگیری آن، در معرض خطر بیشتری برای عفونی شدن است. به عنوان مثال، زخم های جراحی در دستگاه گوارش ممکن است در معرض خطر بالایی برای عفونی شدن باشند.

زخم های نوع سوم: زخم جراحی که در آن جسم خارجی با پوست تماس پیدا کرده باشد، خطر عفونت بالایی دارد و زخم آلوده به حساب می آید. به عنوان مثال، زخم گلوله ممکن است پوست اطراف محل ترمیم جراحی را آلوده کند. همچنین ریختن محتویاتی از اندام داخلی به روی زخم نیز باعث ایجاد این دسته می شود.

زخم های نوع چهارم: این دسته از زخم ها آلوده در نظر گرفته می شوند و شامل زخم هایی هستند که در معرض مواد دفعی قرار گرفته اند و پیش از جراحی نیز محلی با عفونت شناسایی شده است.

 عفونت زخم جراحی

پوست، سدی طبیعی در برابر عفونت است که در صورت شکستن این سد حتی با وجود رعایت اقدامات بهداشتی و مراقبتی احتمال آلودگی به عفونت وجود دارد. جراحی نیز باعث شکستگی در پوست شده و احتمال ایجاد عفونت را افزایش می دهد؛ این نوع عفونت، عفونت محل جراحی نامیده می شود.

بر اساس عفونت نیز می توان زخم جراحی را به سه دسته تقسیم بندی کرد:

عفونت زخم جراحی با برش سطحی: فقط در ناحیه ای از پوست که برش در آن ایجاد شده است رخ می دهد.

عفونت زخم جراحی با برش عمیق: در زیر ناحیه برش در عضله و بافت های اطراف عضلات رخ می دهد.

عفونت زخم جراحی ارگان یا اندام: در هر ناحیه ای از بدن به غیر از پوست، ماهیچه و بافت اطراف که در جراحی درگیر شده است باشد. این شامل یک اندام بدن یا فضایی بین اندام ها می شود.

عوامل خطر ایجاد عفونت زخم جراحی

داشتن سایر مشکلات و بیماری ها مانند ضعف سیستم ایمنی

تشدید امکان عفونت در افراد سیگاری، افراد مسن و افراد دارای اضافه وزن

داشتن بیماری زمینه ای مانند سرطان و دیابت

جراحی های اورژانسی، جراحی های شکمی

جراحی هایی که بیش از دو ساعت طول می کشند.

 علائم عام عفونت زخم جراحی

زخم های جراحی به طور مکرر تحت نظارت قرار می گیرند تا مطمئن شویم که به درستی بهبود می یابند. به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، عفونت ها ممکن است فقط پوست، بافت زیر پوست یا ایمپلنت ها را تحت تاثیر قرار دهند.

به طور کلی علائم عفونت زخم به شرح زیر است اما هر دسته از عفونت محل جراحی نیز علائم خاص خود را دارند:

افزایش درد و قرمزی اطراف زخم

تاخیر در بهبودی

وجود چرک بوی بد یا ترشح از زخم

در برخی موارد، زخم جراحی عفونی می‌تواند خشک یا عمیق‌تر به نظر برسد.

تب نیز ممکن است یک علامت شایع باشد.

علائم و نشانه های خاص عفونت محل جراحی

یک عفونت زخم با برش سطحی ممکن است باعث چرک شود. نمونه‌هایی از چرک ممکن است در یک کشت برای کشف انواع میکروب‌هایی که باعث عفونت می‌شوند رشد داده شود.

عفونت زخم با برش عمیق نیز باعث ایجاد چرک می شود. ممکن است محل زخم خود به خود باز شود یا با باز شدن دوباره زخم توسط جراح، چرک داخل زخم دیده شود.

اندام عفونی شده طی جراحی نیز ممکن است ترشحات چرکی را نشان دهد که از طریق مجرایی توسط پوست به فضا یا اندام بدن تخلیه شود. آبسه به مجموعه ای از ترشحات چرکی گفته می شود که درواقع ناحیه ای است محصور شده توسط چرک و بافت متلاشی که توسط التهاب احاطه شده است. هنگامی که جراح زخم را دوباره باز می کند یا با بررسی های خاص اشعه ایکس ممکن است آبسه دیده شود.

 تشخیص عفونت زخم جراحی

پزشک می‌تواند عفونت زخم جراحی را با معاینه زخم، ارزیابی علائم یا کشت مایع تخلیه شده از زخم تشخیص دهد.

عوارض زخم های جراحی

عفونت زخم جراحی معمولا 30 روز پس از جراحی اتفاق می افتد. عفونت ها ممکن است قرمز، دردناک و با لمس کردن داغ یا چرکی باشند. برای درمان عفونت، پزشک ممکن است یک آنتی بیوتیک تجویز کند و یا مجبور شود زخم را برای تمیز کردن باز کند.

عوارض عفونت زخم جراحی را می توان به دو دسته موضعی و سیستمیک دسته بندی کرد:

عوارض موضعی

شامل تأخیر و عدم التیام زخم، سلولیت، تشکیل آبسه، استئومیلیت و همچنین شکستگی بیشتر زخم است.

عوارض سیستمیک

شامل باکتریمی با احتمال گسترش خونی دوردست و سپسیس است.

پیشگیری و درمان عفونت زخم جراحی

پیشگیری از عفونت زخم جراحی اگر در حال انجام عمل جراحی هستید، از پزشک خود بپرسید که چه کاری می توانید انجام دهید تا احتمال خطر عفونت محل جراحی کاهش یابد.

نباید قبل از جراحی سیگار شود. سابقه پزشکی با تیم جراحی در میان گذاشته شود، به خصوص اگر دیابت یا بیماری مزمن دیگری دارید.

از اصلاح ناحیه پوستی که جراح در نظر دارد عمل کند، خودداری شود.

نباید زخم یا محل جراحی توسط هیچ کس لمس شود.

دستورالعمل های پزشک خود را در مورد مراقبت از زخم پس از جراحی به دقت دنبال کنید.

در صورت بروز تب یا چرک، قرمزی، گرما، درد یا حساسیت در نزدیکی زخم یا هر نشانه یا نشانه دیگری از عفونت محل جراحی، با پزشک تماس گرفته شود.

نه تنها عدم رعایت موارد پیشگیری گفته شده بعد از عمل جراحی منجر به ایجاد عفونت زخم جراحی می شود، بلکه عدم مراقبت از زخم جراحی نیز ممکن است باعث ایجاد عفونت گردد که نیاز به درمان دارد. به تعدادی از موارد مراقبتی زخم جراحی به طور خلاصه اشاره می کنیم.

مراقبت از زخم جراحی 

از پزشک خود بپرسید که چه مدت باید این ناحیه را خشک نگه دارید و دستورالعمل های وی را به دقت دنبال کنید.

هر روز به زخم نگاه کرده و علائم عفونت را بررسی کنید.

پانسمان را طبق توصیه پزشک تعویض کنید.

کار های زیر نباید انجام داده شوند:

• مالش دادن یا لمس زخم
• برداشتن چسب های نواری از روی زخم
• استفاده از لوسیون و پودر روی زخم
• قرار گرفتن زخم در معرض نور خورشید
• مرطوب و خیس کردن محل زخم ( برای دوش گرفتن باید حتما محل زخم با کیسه پلاستیکی پوشانده شود تا آب با زخم برخورد نکند.)

درمان زخم جراحی

درمان زخم جراحی گاهی به محل قرارگیری آن در بدن بستگی دارد. پانسمان های جراحی معمولاً روی زخم قرار می گیرند و نیاز به تعویض منظم دارند. پوست اطراف زخم جراحی نیز احتمالاً باید با آب نمک و صابون تمیز شود.

برای مراقبت از زخم جراحی در منزل برخی از روش‌های مشابه، از جمله تعویض مکرر پانسمان و تمیز کردن زخم انجام می شود. داروهای مسکن بدون نسخه نیز می توانند ناراحتی را کاهش دهند.

اغلب، بیماران قبل از بهبود کامل زخم جراحی از بیمارستان مرخص می شوند. ضروری است که بیماران تمام دستورالعمل های مراقبت در منزل را رعایت کنند. پیروی درست از دستورالعمل ها باعث بهبودی و کاهش احتمال عفونت می شود.

همچنین بیشتر عفونت های محل جراحی را می توان با آنتی بیوتیک درمان کرد. گاهی اوقات ممکن است برای درمان، نیاز به جراحی یا اقدامات اضافی باشد. در طول دوران نقاهت، مطمئن شوید که دوستان و اعضای خانواده دست های خود را قبل و بعد از ورود به اتاق شما بشویند. اطمینان حاصل کنید که پزشکان، پرستاران و سایر مراقبان نیز دستان خود را می‌شویند.

موارد درمان زخم جراحی و عفونت آن به تفضیل در مقالات آینده نیز توضیح داده خواهد شد.

متخصصان و پزشکان ارماطب شما در فرایند تشخیص عفونت زخم جراحی و درمان زخم جراحی همراهی خواهند کرد تا بهترین خدمات را دریافت کرده و زندگی سالمی را در پیش بگیرید.

همچنین می توانید با دنبال کردن سایت ارماطب درباره انواع موقعیت های پزشکی اطلاعات کسب کنید و با افزایش اگاهی در هر موقعیت بهترین عملکرد را نشان دهید. ما در ارماطب با ارائه به روز ترین اطلاعات توسط متخصصان ماهر در پی خدمت رسانی به شما عزیزان هستیم تا سطح سلامت جامعه را ارتقا دهیم.